|
Oqar suvlarda suv sifatini nazorat qilish punktlarini shakillantirish
|
| bet | 68/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.org9.8. Oqar suvlarda suv sifatini nazorat qilish punktlarini shakillantirish
Bu ishda Ьirinchi vazifa suv sifatini nazorat qiluvchi punktni tashkil qilishdir.
Oqar suvning sifatini nazorat qilishda suvning oqar suvning sifatini nazorat qilishda Ьir qator ishlar olib boriladi, bu ishlaming hammasi suvning sifatini to'g'ri aniqlashga qaratilgandir.
Nazorat punkti oqar suvlarda, suv lavzalarida, suv omborlarida,
shuningdek, itloslanishi mumkin bo'lgan oqar suvlarda tashkil qilinadi. Suvni sanoat korxonalari, zavod-fabrikalar va qishloq xo'jalik ekinlari dan bo'shagan tuproqlardan oqib o'tgan suvlar ifloslantiradi.
Nazorat punkti suv havzalari va suv omborlarida kelajakda istiqbolli ishlar rejalashtirilganda ham tahlil uchun namuna olinadi. Shuningdek, punktda yaqin atrofdagi barcha suv manbalaridan namuna olinib, suv ombori va xavzalari joylashgan yeming fizik-geografik xususiyatlari e'tiborga olinadi.
Nazorat punktlari suv havzalari va suv omborlarida tashkil qilinadi va ular asosan :
Aholi yashaydigan katta qishloqlarda, shahar yaqinida oqar suvlardan to'planadigan suv havzasi va suv omborlarida;
Yirik sanoat korxonalari yonida yoki o'zidan itlos suv chiqa
radigan zavodlar, konlar, taxtalar, neft konlari va elektr tarmoqlari shuningdek, qish\pq xo'jalik ekinlaridan chiqqan oqova suv qo'shi\a digan toza suvlar yonidan;
Baliqlar urug' qo'yadigan va mo'ynali hayvonlar yashaydigan
joylarda;
Baliqchilik xo'jaligi tashkil qilingan maxsus suv havzalari yaqinida;
Agar oqar suv ikki mamlakat chegarasini kesib o'tadigan bo'lsa;
Juda ifloslangan suv havzalari va suv omborlari yaqinida kuzatish ishlari olib bori\adi.
Suv almashinuvi tez suv omborlarida zarar\antirish manbasidan 1
km uzoqlikda suvni o'lchagich o'matiladi, keyingilari 0,5 km uzoqlikda
(yokm itlos modda\ar tash\anadigan joydan) joylashtirilib suvning zararlanish joyini aniqlaydi.
Suv omborlarda suv almashinish tezligi (О,1-0,5) muqim va suv
almashinish tezligi (0,1 gacha) sust bo"lgan joylarga Ьitta kuzatish punkti o'matiladi. Bu yerlarda Ьir namuna ifloslangan joydan olinsa, Ьir
164
,1
1
165
1
\
namuna toza joydan olinadi, suvning ifloslaпish maydoni tarkiblga qarab belgilanadi.
Suv havzalaridan suvning sifati joyning chuqurligiga qarab ham o•rganadi: chuqurligi 5 metrgacha bo'lgan qatlam, chuqurligi 5 dan 10
metrgacha ikkinchi qatlam, va 1О metrdan ziyod uchinchi qatlamdan namuna olinib tahlil qilinadi. Katta va juda clшqur suv sathidan namu
nalar 10;20;50;100 m chuqurlikdan olinadi.
Nazorat punktlarida tahlil paytida quyidagilarga e'tibor byeriladi: suvning ma'lum joy uchun ahamiyati, suvning sathi, suv havzasining kattaligi va hajmi, yirikligi, undagi suv miqdori suv havzasi yaqinida
o•matiladi. Bunda mazkш- suvning ekotizimi u suv davrining boshi va oxirida hamda yozning o'rtasida suvning hajmi, muzlardan qancha suv yerib qo'shilishi mumkinligi o'rganiladi. Qish davrida ham gidroblologik o'rganishlar o'tkazilib suvdagi yirik organizmlar, suvning kimyoviy tarkibl va ifloslanish darajasi o'rganiladi.
Suv havzalaгida punktlaг tez o'zgaiti1·ilmaydi, Ьir joyda kuzatish isЫari 3-4 yil davomida olib boriladi.
Kuzatishda yilning qaysi vaqtlarida suv kamayib borishiga va yog'in\ardan ko'payish ham, qishda qancha vaqt, qancha hajmda muzlaг miqdori ham e'tiborga olinadi. Olingan nanшna toza va ifloslangan suv Ьir-Ьiri Ьilan aralashtirilib alohida tarzda aniqlanadi. Olib borilayotgan shu aniq dastur asosida ma'lum muddat va davrlarda suvning sifatini nazorat qilib borishi kerak.
Olib boгilayotgan nazorat tahlillari orqasida yangi zararlantiruvchi manba hosil bo'lganligini uning ta1·kiblda qanday zararli elementlaг borligi va oqib turgan suvga qaysi paytda ko'proq va qaysi paytda kamгoq qo'shiladi va shu kabl ma'lшnot\ai·dan o'rganiladi.
|
| |
