Orol dengizi havzasi va suv resurslari holatining monitoringi
| | | | | | | | | | | | | |
3
| | | |
3. Orol
dengizi
holati, suv hajmi
|
kub.km
|
354
|
323
|
299
|
286
|
278
|
266
|
250
|
230
|
210
|
194
|
181
|
167
|
142
|
122
|
120
|
115
|
-dengiz akvatorivasi
|
Ming
kv.km
|
38,4
|
36.4
|
34,8
|
33,9
|
33,2
|
32,5
|
31,3
|
29,7
|
28,0
|
26,6
|
25.4
|
23,9
|
21,1
|
18,5
|
18,2
|
17,6
|
-dengiz sathi
|
м
|
39,0
8
|
38,2
4
|
37,5
6
|
37,20
|
36,95
х)
|
36,60
х)
|
36,1
lxx)
|
35,48
хх)
|
34,8
хх)
|
34,2
4хх)
|
33,8
х)
|
33,2
х)
|
32,1
|
31,0
8
|
30,0
8
|
30,72
|
4. Sirdaryo hisoblga Arnasoyga suv quyish
|
kub.km
|
-
|
-
|
-
|
-
|
2,65
|
9,286
|
4,00
3
|
1,208
|
1,24
4
|
3,13
5
|
3,09
8
|
2,79
3
|
0,35
1
|
1,20
7
|
4,75
7
|
2,939
|
5. Yil Ьoshiga Arnasoy ko'llari haimi
|
kub.km
|
14,3
00
|
14,3
44
|
14,3
64
|
16,36
5
|
17.52
7
|
18,62
о
|
25,7
20
|
27,98
|
28,0
8
|
28,4
8
|
31,7
34
|
33,4
82
|
34,0
67
|
33,0
22
|
32,9
|
38,27
6
|
х) to'liqsiz ma'lumotlarga ko'ra
хх) tekshiruv ma'lumotlari mavjud emas, dengiz ko'zgusi va qaydlarini SANGMI tomonidan dengizdagi suv hajmiga ko'ra ishlab chiqilgan
'
Orol dengizidan uchgan qum, chang va tuzlar faqatgina atmosfera emas, tuproq suvini ham baravariga ifloslantirib bormoqda. Bu hududlarda yashayotgan aholi ichimlik suvlami faqatgina suv quvurlaridan ichishi \ozim,shundagina ular iste'mol qiladigan suv Ьiroz toza bo'lishi mumkin. Ochiq havzalardan suv iste'mol qilishganda havoga ko'tarilayotgan chang va tuzlar to'g'ridan - to'g'ri suv ustiga kelib tushadi.
Ma'lumotlarga ko'ra Qoraqalpog'iston RespuЬlikasi hududida
aholining quvurlardan ichadigan qismi 76% tashkil qiladi. Qolgan aholi ochiq havzalardan suv ichishadi, respuЫika bo'yicha aholining suv quviridan foydalanishi 89% Qoraqalpog'iston RespuЫikasida bu ko'r satgich RespuЫikadan ham past hisoЫanadi. RespuЫikada Orol dengi zining qurib borishi eng avvalo sug'orilayotgan dehqonchilikka salbly tasir ko'rsatib, ekinlaming etarli suv Ьilan ta'minlanmasligi natijasida ular hosildorligi pasayib borishini, tuproqlaming sho'rlanib borishi to'planish oqibatida ijtimoiy, iqtisodiy, ekologik xolat og'irlashishiga olib keladi.
Sanoat korxonalaridan oqova suvlar, tog'kon qazuvchi tashki
lot\ardan suyuq chiqindilar, toksik va radioaktiv cho'kindilar, og'ir metallaming atmosferadan va suv Ьilan o'simliklar ustiga hamda tuproqqa kelib qo'shilish xavfining o\dini olish lozim.
Ekologik xavfni bartaraf qilish uchun Markaziy Osiyo xalqlari yagona Ьir dastur asosida ish olib borishi kerak.
ВМТ ma'lumotiga ko'ra insonning o'zi atrof muhitga juda ko'p
miqdorda Ьiologik chiqindi tashlaydi. Inson tashlaydigan chiqindi miqdori blosfera tashlagan chiqindiga qaraganda 2000 marta ko'pdir. Insonning turmushi, huzur halovati uchun har yili planetadan 10 trilion tonna xom ashyoni - yonЦg'i byeruvchi energiya zahiralari foydali qazilmalami,qurilish uchun zarur xom ashyo\ami o'zlashtiradi. Insonlar ehtiyoji uchun zarur bo'lgan neft, gaz va toshko'mir zahiralari bu asrda tugaydi, kamyob foydali qazilmalar ham insonlar tomonidan qazib olinmoqda.
Bu ishlarni tashkillashtirish va nazorat qilish uchun tartibga rioya qilish zarurdir. Kuzatishlar Ьir tizimda va yaxshi holda bo'lish, ulami o'tkazishda gidrologik vazimlardan kelib chiqib kuzatish muddatini oelgilash, suvning sifatini belgilangan usul Ьilan aniqlash.
Suvdan ma'lum davrlarda, aniq usu\da namuna olib uning tarkiЬi aniqlanadi.
163
|
