Boshlang‘ich xom ashyo
|
1 kg quruq moddadan ajralib chiqadigan biogaz, l/kg.
|
Gaz tarkibidagi metan, foiz
|
O‘t-o‘lan
|
630
|
70
|
Daraxt barglari
|
220
|
59
|
Qarag‘ay ninalari
|
370
|
69
|
Kartoshka poyasi
|
420
|
60
|
Makka poyasi
|
420
|
53
|
Bug‘doy poyasi
|
340
|
58
|
Pista sheluxasi
|
300
|
60
|
Yirik shoxli mol go‘ngi
|
200–300
|
60
|
Ot go‘ngi poxoli bilan
|
250
|
56–60
|
Uy chiqindisi va axlati
|
600
|
50
|
Fekal
|
250–310
|
60
|
Oqar suvlarning qattiq cho‘kindisi
|
570
|
70
|
Biogaz uskunalari har xil hajmda bo‘lishi va uy xo‘jaligida har xil hayvonlarning go‘ngidan foydalanish mumkin. Hozirgi paytda O‘zbekistonda 9341 chorva fermalari, 3,3 million dehqon, 66134 fermer xo‘jaliklari ishlab turibdi. Ularda 7,0 mln. boshdan ortiq qoramol, 24,6 ming bosh parranda, 92,7 ming bosh cho‘chqa, 14,0 mln. bosh qo‘y-echkilar mavjud. Ko‘rinib turibdiki, kelajakda biogaz qurilmalaridan keng foydalanish uchun etarlicha imkoniyat bor.
Biogaz, shuningdek, botqoqda va ko‘l tubida organik qoldiqlar, chirish sharoitida ko‘p namlik va kislorod bo‘lmaganligidan ham paydo bo‘ladi. Bundan tashqari, anaerob sharoitida yashash qobiliyati, metan hosil qilish qobiliyatidagi mikroorganizmlarning boshqa xususiyatlarga ham ega. Ular yog‘ochning asosiy ingredienti sellyulozani hazm qilishi mumkin. Bu bakteriyalarning yana bir xususiyati, temperatura, kislotali, suv hajmi va boshqalarda yashash sharoitiga juda sezgir hisoblanadi.
Chiqindixonada biomassadan to‘g‘ridan-to‘g‘ri biogaz olishda foydalanilsa bo‘ladi. CHiqindi chirishi davomida metan gazi ajralib chiqadi. Ular trubalarda to‘planib, issiqlik elektrstansiyasiga yuboriladi, u erda aralashma tabiiy gaz bilan qo‘shilib, elektr energiyasi ishlab chiqarishda foydalaniladi.
Bunday usulni chorva va parranda fermalarida ham qo‘llash mumkin. CHorva go‘ngi chirishi davomida metan ishlab chiqaradi, uni xo‘jalikda elektr va issiqlik energiyasi maqsadlarida ishlatish mumkin.
SHunday qilib, biomassa va biogaz atmosferaga zararli gazlar (karbonat angdrid va metan) chiqishini kamaytiradi va qo‘shimcha elektr va issiqlik energiyasi ishlab chiqaradi. Ushbu o‘simlik va chorvachilik dunyosi chiqindisidan doimiy asosda qayta tiklanadigan energiya manbasini paydo qiladi.
O‘zbekistondagi qayta tiklanadigan energiya manbasining imkoniyatlari 4.4.3. - jadval
|
