|
«elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari»
|
| bet | 8/71 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 3,27 Mb. | | #140050 |
Bog'liq Ma\'ruzalar matni-20212.1-jadval
YOqilg’i turi
|
SHartli yoqilg’i
|
Antratsit ko’mir
|
Quruq o’tinlar
|
Neft
|
Propan gaz
|
Vodorod
|
SHartli energiya sig’imi,
106 J/kg
|
29,3
|
33,5
|
10,5
|
41,9
|
46.1
|
120,6
|
Kkal/kg
|
7000
|
8000
|
2500
|
10000
|
11000
|
28800
|
MDH davlatlarida o’lchov birligi sifatida 1 tonna shartli yoqilg’i (t.sh.yo.) qabul qilingan. CHet elda ma`nosi va funktsional qo’llanishi bo’yicha xuddi shunga o’xshash o’lchov birligi – 1t neft ekvivalenti (t.n.e.) qo’llaniladi, 1 t.n.e. = 41,86 · 106 J.
2.1- jadvaldan ko’rinib turibdiki, neft va gaz yuqori energiya sig’imiga ega. Asosan shu holat XIX – XX asrlarning oxirida ularni iste`mol qilishni tez oshirdi. Lekin neft va gaz faqat energetika sanoatida emas balki bular kimyo sanoatida xomashyo va transport uchun yoqilg’i sifatida ishlatiladi. Hozirda bizning mamlakatimizda va chet ellarda vodorod o’zgartirishni tejamli sanoat usullarini topish bo’yicha ilmiy tajribaviy izlanishlar olib borilmoqda. Vodorod zahirasi bitmas-tuganmas bo’lib yana u planetaning xech qanday hududi bilan bog’liq emas. Vodorodda bog’langan ko’rinishida suv molekulalari (N2O) mavjud. U yoqilganda atrof muhitni ifloslamaydigan suv hosil bo’ladi.
Hozirda vodorod asosan tabiiy gazdan olinadi, yaqin kelajakda uni ko’mirni gazlantirish yo’li bilan olish mumkin bo’ladi. Suvni elektroliz jarayoni vodorodni sanoat yo’li bilan olish istiqboli yo’nalish sifatida qaralmoqda. Bu usul katta afzalliklarga ega, chunki u artof-muhitni kislorod bilan to’yintirishga olib keladi. Vodorod yoqilg’isini keng ko’lamda qo’llanilishi uchta dolzarb muammolarni echishi mumkin:
Organik va yadro yoqilg’ini iste`mol qilishni kamaytiradi.
Energiyaga ortib borayotgan talabni qoniqtiradi.
Atrof muhit ifloslanishini pasaytiradi.
|
| |
