Issiqlik chiqindilaridan foydalanishning potensial imkoniyatlari

1. Iqtisodiy. Energiya xarajatlari tobora oshib bormoqda va chiqindilarni qayta 
tiklash umumiy ishlab chiqarish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishi 
mumkin. 
2. Issiqlik energiyasi bilan ta’minlash darajasi. Tezda mavjud bo‘lgan chiqindi 
issiqlik zavodning issiqlik energiyasiga bo‘lgan ehtiyojini sezilarli darajada 
kamaytirishi mumkin. 
3. Mamlakatning tabiiy resurslarini saqlash. Issiqlikdan foydalangan holda 
korxonalarning kam miqdordagi yoqilg‘iga bo‘lgan ehtiyoji kamayadi va shu bilan 
ularni yetkazib berish muddati uzayadi. 
4. Ekologik. Issiqlik chiqindilaridan foydalanish orqali biz uning atrof-muhitga 
ta’sirini kamaytiramiz. 
Chiqindilarni issiqlik odatda yonish jarayonida olinadigan entalpiya yoki 
jarayon davomida materiallar chiqaradigan issiqlikni yutishi bilan tavsiflanadi. 
Issiqlik chiqindilari atrof-muhitga tarqalib, o‘z qiymatini juda tez yo‘qotadi. 
Chiqindilarni issiqligini tiklash usullari quyidagicha tasniflanishi mumkin: 
1. To‘g‘ridan-to‘g‘ri yo‘q qilish, masalan, ichki issiqlik almashinuvchisiz 
materiallarni quritish yoki isitish uchun. 
2. Qayta tiklanish, bunda chiqindi gazlar va isitiladigan havo metall yoki juda 
yuqori haroratlarda olovga chidamli issiqlik almashinadigan yuzalar bilan ajralib 
turadi. Energiyani bir oqimdan boshqasiga uzatish doimiy ravishda sodir bo‘ladi. 
3. Chiqindagi gazlar tarkibidagi issiqlik issiqlik almashinuvchisiga 
o‘tkaziladigan regeneratsiya, u yerda olovga chidamli yoki metall materiallarda 
to‘planib, keyinchalik portlash sifatida ishlatiladigan havoni isitishga xizmat qiladi. 
Gaz oqimi navbat bilan o‘z issiqligini bir xil sirtlarga beradi va rokkali valf 
yordamida yoki issiqlik saqlagich burunini aylantirib almashtiriladi. 
4. Issiq chiqindi gazlar issiqligi tufayli texnologik bug‘ yoki issiq suv hosil 
bo‘lishi bilan tiklanish shakllaridan biri bo‘lgan chiqindi issiqlik qozonidan 
foydalanish. 
5. Elektr energiyasi va texnologik bug‘ birgalikda ishlab chiqariladigan 
birgalikda ishlab chiqarish. 
6. Energiyani bosqichma-bosqich ishlatish, bunda dastlab eng yuqori 
ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan energiya, so‘ngra boshqa energiya bilan bog‘liq 
bo‘lgan boshqa jarayonlar uchun past ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan vaqtgacha 
parametrlari pastroq bo‘ladi. 
Issiqlik chiqindilaridan potentsial foydalanish: 
1) o‘rtacha va yuqori harorat oralig‘idagi chiqindi gazlardan qozonxonalar 
havosini havo isitgichlari, rekuperatorli pechlar, rekuperatorli quritgichlar, 
rekuperatorli gaz turbinalari bilan isitish mumkin; 

2) past va o‘rtacha harorat oralig‘idagi chiqindi gazlar, agar iqtisodchilar 
mavjud bo‘lsa, qozonni yetkazib beradigan suvni isitish uchun ishlatilishi mumkin; 
3) chiqindi gazlar va kondensatorlardan sovutadigan suv sanoat jarayonlarida 
qattiq va suyuq xom ashyoni isitish uchun ishlatilishi mumkin; 
4) chiqindi gazlar chiqindi issiqlik qozonlarida bug‘ hosil qilish uchun 
ishlatilishi mumkin; 
5) chiqindi issiqlik issiqlik almashinuvchilari yoki chiqindi issiqlik qozonlari 
yordamida yoki issiq chiqindi gazlarni quvurlar yoki kanallar orqali aylantirish 
orqali qidiruv muhitga o‘tkazilishi mumkin; 
6) chiqindi issiqlik assimilatsiya sovutish moslamasiga, konditsionerga va 
issiqlik nasoslariga qo‘llanilishi mumkin. 
Issiqlik chiqindilaridan foydalanish uchun maqbul moslamalarni tanlashda 
quyidagilarni hisobga olish kerak: a) chiqindi issiqligining harorati; b) chiqindi 
issiqlik oqimining intensivligi; c) kimyoviy tarkibi va chiqindi issiqlik oqimida 
ifloslantiruvchi moddalar mavjudligi; d) isitiladigan muhitning kerakli harorati. 

Download 2,49 Mb.