-rasm. Ichki yonish Motorlarining vertikal chiqindilarni qayta tiklash tizimi (a)  va chiqindi issiqlik qozonlari (b)  7.3-rasm

1 - tashqi holat; 2 - kapillyar filtr; 3 – bug‘ oqimi; 4 - ishlaydigan suyuqlikni 
qaytarish; YeBI - yetkazib beriladigan issiqlik; OTI - olib tashlangan issiqlik 
 
7.3.3. Issiqlik nasoslari 
Issiqlik nasoslari past darajadagi issiqlikni samarali ishlatadigan qurilmalardan 
biridir. Issiqlik nasosi sovutish moslamasi singari ishlaydi. Sovutish moslamasining 
maqsadi issiqlikni pastroq bo‘lgan manbadan yuqori haroratli manbaga olib 
tashlashdir. Sovutish jarayoni bu erda foydalidir. Issiqlik nasosining maqsadi past 
haroratli manbadan chiqarilgan issiqlikni ishlatishdir, ya’ni. isitish jarayonini 
amalga oshirish. Bitta o‘rnatishdan, ehtiyojga qarab, sovuqni yoki issiqni olishingiz 
mumkin.
Ham sovutish moslamalari ham issiqlik nasoslarining samaradorligi 
koyeffisiyenti bilan tavsiflanadi 
K
sam
=Q
2
/W=Q
2
/(Q
1
-Q
2
), 
(7.1) 
bu yerda Q
1
- buloqqa berilgan issiqlik miqdori; Q
2
- sovutish manbasidan olinadigan 
issiqlik miqdori; W - sikldagi ishchi suyuqlikka tashqi kuchlar tomonidan 
bajariladigan ishlarga teng bo‘lgan issiqlik miqdori (kompressor elektr Motori 
tomonidan tarmoqdan iste’mol qilinadigan energiya). Issiqlik nasoslari uchun K
sam
2 dan 5 gacha o‘zgarib turadi. 
7.4 rasmda 32
0
C haroratli chiqindi suv tarkibidagi issiqlikni ishlatib, harorati 
82
0
C bo‘lgan issiq suvni yetkazib berish uchun mo‘ljallangan issiqlik nasosining 
tuzilish sxemasi ko‘rsatilgan. Ushbu qo‘rilma uchun K
sam
=3. Issiqlik bug‘latish 4 
moslamasida 32
0
C haroratli chiqindi suvdan olinadi va 27
0
C haroratda 
kanalizatsiyaga tushiriladi. Bug‘latishda 4 sovutgichning bug‘lanish jarayoni ham 
sodir bo‘ladi. Bug‘latishdan sovutgich bug‘i kompressorga 3 yo‘naltiriladi. 
Kompressorning birinchi 3 va ikkinchi bosqichlarini 2 o‘tkazgandan so‘ng, 93
0
C 
haroratda sovutgich bug‘i kondensatorga 1 kiradi. 
Kondensatordan keyin suyuq sovutgich drossel valflari 5 orqali avval 
bug‘latish kollektoriga 6 kiradi, bu yerda suyuqlikning bir qismi bug‘lanadi, so‘ngra 
bug‘latishga 4 kiradi. Issiqlik nasoslari quritish jarayonida, ham uylarni isitish uchun 
keng qo‘llaniladi. 7.5 rasmda issiqlik nasosining sxemasi ko‘rsatilgan, unda tashqi 
havo qishda issiqlik manbai (7.5-rasm, b) va yozda sovutish (7.5-rasm, a) sifatida 
ishlatiladi. 7.5, b rasmda ko‘rsatilgan issiqlik nasoslarining samaradorligi., qishda 
tashqi havo harorati pasayishi bilan pasayadi, shuning uchun harorat -5
0
C va undan 
pastroqqa tushganda, tashqi havoni isitish yoki boshqa issiqlik manbasini (yerdan 
issiqlik, kanalizatsiya va boshqalarni) ishlatish kerak. Doimiy issiqlik yukini 
qondirish uchun issiqlik nasoslaridan foydalanish maqsadga muvofiq, past 
darajadagi issiqlikning doimiy manbai va nisbatan kichik issiqlik hajmi, ya’ni. 


T=T
v
-T
n
kichik qiymati bilan yoki birlikka yaqin bo‘lgan T
v
/T
n
nisbati bilan (T
v
- 
yuqori harorat darajasi, T
n
- past harorat darajasi). Bunday sharoitlar odatda past 
potensialli doimiy sanoat issiqlik yukida yoki 20-40
0
C va undan yuqori haroratga 
ega bo‘lgan past darajadagi sanoat issiqlik chiqindilari mavjud bo‘lganda issiq suv 
ta’minoti yukida paydo bo‘ladi. 

Download 2,49 Mb.