55
2. Strategik rejalashtirish va tashkilot siyosati (qisqa va uzoq muddatli
bashoratlar o‗tkazish, amaliy faollik, narx siyosatidagi o‗zgarishlar va korxona
natijalari,
bozor manzilgohlari, operativ yalpi tahlil, tashkilot ichki muhiti tahlili,
eksport bozori kuzatuvlari va h.k.)
3. Tashkilot mas‘uliyati bo‗yicha izlanishlar.
4. Bozor tahlili.
5.Sotuv imkoniyatlari va marketing izlanishlari (salohiyatli bozorlarni
aniqlash,
bozor tarkibi tahlili, sotuv hajmi o‗zgarishlari tahlili, sinov marketingi
o‗tkazish, sotishni rag‗batlantirish tadbirlarini o‗rganish bo‗yicha va h.k.)
3.2-rasm. Marketing xususida qaror qabul qilinishni quvvatlovchi
tizimning tarkibiy tuzilishi
Yuqoridagi rasmda aks ettirilgan statistik tahliliy uslublar banki matematik
uslublar bilan boyitilishini va tegishli axborotni qayta ishlash jarayonida
mukammallashgan modelga aylanishi nazarda tutiladi.
Modellar banki tarkibi
ushbu rasmda umumiy jihatdan keltirilgan. Amaliy faoliyatda ularning ko‗lami
juda keng bo‗lib, tashkilotda marketing faoliyatining tashkil etilishi darajasi,
zarurati va salohiyatiga qarab ko‗p yoki kam qo‗llanilishi mumkin. Hozirgi paytda,
ko‗plab marketing xizmatlarini taklif etuvchi firmalar tayyor holdagi modellarni
kompyuter dasturlari sifatida sotmokdalar. Shu jihatdan modellar banki doimiy
kengayib borish xususiyatiga ega bo‗lib bormokda.
Qaror qabul qilishni quvvatlovchi quyi
tizim
Statistik taxliliy
uslublar banki
Regression
tahlil
Korrelyatsion tahlil
Omillar tahlil
Diskriminant tahlil
―Uyalar tahlili‖
―Konjayt Mesurment‖
Modellar banki
Tovarlar shakli
modeli
Narxni aniklash modeli
Manzilni tanlash modeli
Mediya-miks modeli
Reklama byudjeti
modeli
Natija va
qarorlar
Marketing
axboroti
56
Har qanday boshqaruv qarorlari (shu jumladan marketing) uchta asosiy
jihatlarga (dolzarb, haqqoniy va to‗liq) ega bo‗lgan, axborotlarga asoslangan
bo‗lishi kerak.
Marketing borasida qaror qabul qilishni quvvatlovchi quyi tizimga bo‗lgan
zaruratning kelgusida ham ortib borishi tabiiydir. Chunki, axborot ko‗lami va
miqdorning nihoyat ko‗pligi va uni boshqarishga sarflanadigan vaqtni tejash
muhim ahamiyatga ega. Modellar banki vositasida esa
axborotni qayta ishlash va
qaror qabul qilishda nisbatan kam xatoga yo‗l qo‗yiladi.
