94
Genetika
1 X
Xromosomalar
2 X
Xromosomalar
3 X
Xromosomalar
4 X
Xromosomalar
Normal erkak XY yoki kasal
ayol XO (Shereshevskiy —
Terner sindromi)
Normal ayol XX yoki kasal
erkak XXY (Klaynfelter sin-
dromi)
Kasal ayol XXX trisomiya
yoki kasal erkak XXXY
(Klaynfelter sindromi)
Kasal ayol XXXX (poli-
somiya) yoki kasal erkak
XXXXY (Klaynfelter sindro-
mi)
36-r a s m.
X - xromosomalar (I), og‘iz epiteliyasi hujayralaridagi Barr
tanachalari (II) va leykotsitlar yadrolaridagi “nog‘ora tayoqchalari” (III)
soni orasidagi bog‘lanish.
xromosomalari (Xd yoki Xh) faol holatda b o ‘ladi. Bunday ayollar
da dominant genlar (D yoki N) bo‘lishiga qaramasdan daltonizm
yoki gemofiliya namoyon bo‘lishi mumkin.
Shunday qiziqarli hodisa m a’lumki monozigot egizak opa-
singillarda har xil X xromosomalar inaktivatsiyalanishi natijasida
ularning bittasi gemofiliya bilan og‘rigan, ikkinchisi esa gemofiliya
genining geterozigot tashuvchisi bo‘lib sog‘lom bo‘lgan.
XD xromosomaning inaktivatsiyalanganligini geterozigotalar
(XDXd) ko‘zining to ‘r pardasini qizil rangli nur to ‘plami bilan
yoritib, ular rangni sezmay qolganiga qarab (nur faol Xd li hujayra-
ga tushganda) aniqlash mumkin.
Sitologlar Barr va Bertram tomonidan birinchi bo ‘lib urg‘ochi
mushukning bosh miyasi neyronlari yadrosining membranasida
bo‘yalgan tanachalarni topishdi, erkak mushuklarda esa bunday
tanalar topilmaganligi uchun ular bu tanachalarni
