3.2. Oilada ijtimoiy tarbiyaning bosqich va vositalari jtimoiy tarbiyaning asl
ma’nosi
ham, vazifasi ham boladagi ijtimoiy faollikni
oshirish orqali, undagi ijobiy fazilatlarni kamol toptirishdir. Odatda oilada
ijtimoiy faollikni oshirish bola irodasini chiniqtirish orqali amalga oshiriladi.
CHunki ko`pincha ota-onalar bolalarining aqlli, farosatli bo`lib yetishlariga
e’tibor
berib, uning ruhiyatini hamda jismoniy quvaatini oshirishga, irodasini
mustahkamlashga
bee’tibor
qoladilar. Buning oqibatida bola turmush
suqmoqlarida tez qoqiladigan, turli ijtimoiy vaziyatlarda qiyinchiliklarni yenga
olmaydigan, ruhiyati mo`rt bo`lib katta bo`ladi. SHuning uchun ham oilaviy
ijtimoiylashuvda bolaning ijtimoiy bilimdonligi, ijtimoiy ko`nikmalar va ularni
oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarga alohida
urg’u
beriladi.
Mutaxassislar oilaviy sotsializatsiyaning bosqichlari, funktsiyalarini
tafovutlash bilan birgalikda uning har birida o`ziga xos ijtimoiylashuv usullari
ustivor bo`lishini ham
ta’kidlaydilar
. Masalan, rus sotsiologi
N.Andreenkova 17
ijtimoiylashuv jarayonini ikki katta bosqichda tasavvur qiladi. Uning
birinchi bosqichi –
individning ijtimoiy mavjudot sifatida shakllanishini
ta’minlovchi
hayot
bo`lagini o`z ichiga olib, u inson hayotining qariyb uchdan bir qismini tashkil
17
Андреенкова Н. Роль семьи на разных этапах социализации индивида // Динамика изменения
положения женщины и семья. –
М.: 1972. –
С.4.
I
61
etadi. Bu davrda asosan bolaning:
dastlabki ilk sotsializatsiyasi (bolalik davri); normativ xulqning marginal jihatlarini o`zlashtirish davri (o`smirlik davriga to`g’ri keladi); o`spiriinlikdan balog’at yoshiga o`tish davrini o`z ichiga olgan ijtimoiylashuv oqibatlari yaxlit namoyon bo`ladigan bosqich.
