53
jinsiy tafovutlarning realligini erkak va ayoldagi u yoki bu psixik xususiyatlar
mavjudligini tasdiqlovchi farq kamida 10 % va undan yuqorini tashkil
etgandagina tan olish;
hech bo`lmaganda, bir jins 20 % dan kam bo`lmagan ko`rsatkichni namoyish
etgan natijalarnigina o`rganib chiqish,
ya’ni
, bu
–
erkak yoki ayolda qayd
etilgan shaxsiy xususiyatlar yoki xulqqa to`
g’ri
tavsifnoma berilganini kamida
5-6 nafar tekshirilayotgan insonlar yoki ekspertlar bir ovozdan
ma’qullashganda
.
Ya’ni
, metodologik nuqtai nazardan, jinsiy tafovut bor
ekanligi ushbu statistik qoidalar rioya etilgandagina tan olinadi.
Mishel
ь
Paludi
ning yozishicha, bunugi kunda gender
psixologiyasi sohasida
asosan androtsentrik qarashlar ustivorligi kuzatilmoqda.
Ya’ni
, ikkala jins vakilida
ham bir-biridan tomoman farq qilmaydigan, ikkalasida ham kuzatish mumkin
bo`lgan psixologik xususiyatlar kuzatilmoqdaki, bu
ularning eng avvalo oila va
nikoh masalalaridagi qarashlar
uyg’unligidan
kelib chiqadi. Lekin metodologik
jihatdan olimning
ta’kidlashicha
, baribir, aynan ayolga xos sifatlar normasi haqida
gap ketganda, baribir ular erkak sifatlarining standarti asosida tahlil etiladi.
11
Aslida
dunyo miqyosida ahloq, muvaffaqiyatlarga intilish motivatsiyasi kabilar
o`rganilganda, asosan bu masalalar erkaklar va
o`g’il
bollaar misolidagina
o`rganiladi. Agressiya bo`yicha o`tkazilgan tadqiqotlarning 50
foizida faqat
erkaklar, 10 foizida ayollar, qolgan 40 foizida ham ayol, ham erkaklar birgalikda
ishtirok etgan. Umuman, xorijda o`tkaziladigan psixologik tadqiqotlarda ko`proq
erkaklar sinaluvchilar sifatida ishtirok etishi ham o`ziga xos holatdir.
Bizda esa
psixologik hamda sotsiologik tadqiqotlarda ikkala jins vakillari teng, yoki aksaryait
oila tadqiqotlarida qizlar va katta yoshli ayollar qatnashadilar.
Amerikalik tadqiqotchi
