| Qizilo‘ngachning qon bilan ta'minlanishi. Qizilo‘ngach arterial qon bilan o‘mrov osti arteriyasi tarmoqlarining yuqori qismida, yuqori qovurg‘alararo va qalqonsimon bez arteriyasidan, ko‘krak qismida pastki diafragmal va chap me'da arteriyalari tarmoqlaridan ta'minlanadi. Qizilo‘ngach arteriyalari o‘zaro keng anastomoz hosil qiladi. Bu hol shu a'zoda operatsiya o‘tkazishda juda qo‘l keladi.
Venoz oqim pastki qalqonsimon, perikardial, orqa ko‘ks oralig‘i va diafragmal venalar orqali amalga oshiriladi. Qon v. v. azygos va hemiazygos ga quyiladi. Qizilo‘ngach venalari asosan uzunasiga joylashgan bo‘lib, uning pastki uchdan bir qismida shilliq parda osti va mushak pardalarida me'daning kardial qismi shilliq pardasi ostidagi chigalning davomi hisoblangan murakkab venoz chigal bo‘ladi. Qon venoz chigaldan qizilo‘ngach venalari bo‘ylab, v. v. azygos va hemiazygos ga va yuqori kovak venaga yo‘naladi: bu venalarning klapanlari bo‘lmaydi. qizilo‘ngachning qorin qismi venalari me'da venalari va qopqa vena bilan bevosita bog‘langan. qizilo‘ngach venalari orqali qopqa va kovak venalar sistemasi o‘rtasida anastomoz amalga oshirilishini qayd qilib o‘tish muhim.
Qizilo‘ngachning limfatik tomirlari me'daning chuqur limfatik tugunlariga quyiladi. Limfa qizilo‘ngachning yuqori qismidan traxeal va traxeobronxial limfatik tugunlarga, pastki qismidan kardiya tugunlariga tushadi. Qizilo‘ngach limfatik tugunlarining bir qismi bevosita ko‘krak yo‘liga ochiladi (D. A. Jdanov, 1952), buning qizilo‘ngach rakining keyinchalik metastazlar berishida ahamiyati kattadir.
Qizilo‘ngachni parasimpatik n. vagi tarmoqlari va simpatik nerv sistemasi (gangl. stellatum ning tolalari, arterial va kekirdak-xiqildoq chigali) orqali innervatsiya qiladi. Ikkala sistemaning nerv tolalari qizilo‘ngach yuzasida chigallar: o‘ng adashgan nerv tarmoqlari bilan chap-orqa qizilo‘ngach chigalini, chap adashgan nerv tarmoqlari bilan o‘ng oldingi qizilo‘ngach chigalini hosil qiladi. Ulardan qizilo‘ngach bag‘rida intramural nerv chigalini (mushaklararo, auerbax) va shilliq parda osti (Meysner) chigalini hosil qiladigan tolalar chiqadi. Bular qizilo‘ngach devorini innervatsiya qiladi.
Qizilo‘ngachning bo‘yin qismi qaytuvchi nervlar, ko‘krak qismi o‘zaro anastomozlanadigan adashgan nervlar tarmoqlari va simpatik nerv tolalaridan innervatsiya qilinadi. qizilo‘ngachning quyi qorin nervi (n. splanchicus) dan tarmoqlar oladi. O‘z-o‘zini reflektor boshqarish intramural va ekstramural nerv tolalari va chigallari tomonidan amalga oshiriladi.
| 