2.4. Raqamli texnologiyalar milliy bozorini rivojlantirishning ustuvor
yo„nalishlari
Raqamli texnologiyalar milliy bozori uchun qulay muhitni yaratish va
istiqbolli ―raqamli‖ startaplarni rivojlantirish maqsadida quyidagi tadbirlar amalga
oshiriladi:
23
texnoparklar va kovorking markazlari faoliyatini, shu jumladan davlat-xususiy
sheriklik asosida tashkil etish orqali zamonaviy raqobatbardosh va eksportga
yo‗naltirilgan dasturiy mahsulotlar va xizmatlarni, mahalliy ishlab chiqarishni
rivojlantirish;
raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi va ularning biznes amaliyotiga
ta‘siri va yangi raqamli xizmatlar yoki mahsulotlar paydo bo‗lishi ta‘sirini hisobga
olgan holda qonunchilik bazasini takomillashtirish mexanizmlarini shakllantirish;
milliy startaplarni rivojlantirishni rag‗batlantirish va axborot texnologiyalari
sohasida yangi ish boshlayotgan korxonalar va kichik korxonalarga, jumladan
venchur moliyalashtirish orqali ko‗maklashish;
mahalliy dasturiy mahsulotlar bozori rivojlanishi uchun sharoit yaratish, shu
jumladan tadbirkorlik subyektlari va davlat organlarining samarali o‗zaro
hamkorligini ta‘minlash orqali yangi innovatsion yechimlarni ishlab chiqish va ularni
keyinchalik amalga oshirish;
tashqi bozorda mahalliy texnologik va dasturiy mahsulotlarga bo‗lgan talabni
qo‗llab-quvvatlash va rivojlantirish;
intellektual mulkni ro‗yxatdan o‗tkazish, ustav kapitalida intellektual mulkni
ko‗rsatish imkoniyatini yaratish bilan bog‗liq tartibotlarni soddalashtirish;
venchur ekotizimlarning rivojlanishini soddalashtirish uchun ―regulyativ
qumdon‖ni yaratish;
transport jarayonlarini rejalashtirishda aholining harakatchanligini aniqlash
uchun (maxfiy ma‘lumotdan tashqari) turli xizmatlardan (mobil aloqa operatorlari
ma‘lumotlari, ilovalar va boshqalar) ma‘lumotlarni jamlash bo‗yicha yagona
platformani joriy etish;
axborot texnologiyalari sohasidagi startap va tadbirkorlik subyektlari
loyihalarini moliyalashtirish tizimining muqobil mexanizmlarini joriy yetish;
innovatsion g‗oyalar, startaplar va venchur loyihalarini moliyalashtirish
tizimining barqaror zanjirini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
24
axborot texnologiyalari sohasida yangidan ish boshlagan va kichik korxonalarga
startap-loyihalarni
amalga
oshirishda,
innovatsiya
faoliyati
natijalarini
investitsiyalarni jalb qilgan holda ko‗maklashish;
sportchilarni kompyuter sport turlari bo‗yicha, shu jumladan davlat-xususiy
sheriklik shartlari asosida o‗qitish uchun kompyuter sport markazlari (professional
klublar) tarmog‗ini yaratish;
kompyuter o‗yinlari sanoatini rivojlantirishni qo‗llab-quvvatlash bo‗yicha
kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish, xorijiy investitsiyalarni mahalliy IT-
mahsulotlarini ishlab chiqish va rag‗batlantirishga jalb qilish, ushbu sohadagi
malakali mutaxassislarni tanlab olish va tayyorlash;
axborot texnologiyalari sohasida autsorsing xizmatlari bozorini rivojlantirish
uchun zarur tashkiliy-texnik va moliyaviy-iqtisodiy sharoitlarni yaratish;
loyiha boshqaruviga o‗qitishni joriy etish, shuningdek, startap-loyihalarini
qo‗llab-quvvatlovchi inkubatsiya va akseleratsiya markazlari faoliyatini tashkil etish
orqali axborot texnologiyalari sohasidagi oliy ta‘lim sifatini oshirish;
IT-parkning xorijiy davlatlardagi vakolatxonalarini ochish orqali mahalliy
dasturiy ta‘minot ishlab chiquvchilarining manfaatlarini ifodalash hamda ularga o‗z
mahsulotlarini ichki va tashqi bozorlarda ilgari surishda ko‗maklashish;
har tomonlama tahliliy va amaliy tadqiqotlar asosida raqamlashtirish
jarayonlarining ishlab chiqarish va iqtisodiyot tarmoqlariga ta‘sirini baholash va
kelgusida mamlakat iqtisodiyotining raqamli transformatsiyasini kengaytirish
bo‗yicha takliflarni ishlab chiqish;
axborot texnologiyalari sohasida tijoratlashtirish salohiyati baland bo‗lgan
yuqori texnologik mahsulotlar yaratilishiga yo‗naltirilgan ilmiy-tadqiqot ishlanmalari
ishlab chiqilishini rivojlantirish ;
IT-park asosida ilg‗or texnologiyalardan (Big Data, IoT, AI blokcheyn va
boshqalar) foydalangan holda ustuvor tarmoqlar uchun ―aqlli yechimlar‖ ni ishlab
chiqishni rag‗batlantirish;
25
biznes korxonalari, universitetlar, ilmiy-tadqiqot institutlari va ilmiy markazlar
o‗rtasidagi hamkorlikka asoslangan yuqori texnologiyali tadbirkorlik markazlari va
klasterlarini yaratishga ko‗maklashish;
texnoparklar, akseleratorlar va inkubatorlarni xakatonlar, tanlovlar va
konferensiyalar orqali tizimli ravishda davlat tomonidan qo‗llab-quvvatlash va grant
subsidiyalari berish.
Aholining barcha qatlamlarida raqamli ko‗nikmalarni oshirish maqsadida
quyidagi tadbirlar amalga oshiriladi:
yoshlar orasida axborot texnologiyalarini ommalashtirish, shuningdek,
aholining barcha qatlamlari orasida raqamli texnologiyalardan foydalanish
ko‗nikmalarini rivojlantirish;
keksa va o‗rta yoshdagi aholiga Internet jahon axborot tarmog‗ida ishlash,
Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalidan va boshqa texnologiyalardan
foydalanish bo‗yicha ko‗nikmalarni o‗z ichiga olgan kompyuter savodxonligi
kurslarini tashkil etish;
axborot texnologiyalari sohasida masofaviy, onlayn va virtual o‗qitish
texnologiyalarini joriy etish va rivojlantirish, onlayn kurslar uchun platformalar
ishlab chiqish;
raqamli texnologiyalar sohasida yuqori malakali kadrlar avlodini shakllantirish
maqsadida umumta‘lim maktabi o‗quvchilariga dasturlashni o‗rgatish uchun sharoit
yaratish;
aholi o‗rtasida raqamli ko‗nikmalarni rivojlantirish sohasida yirik IT-
korxonalarni jalb qilgan holda davlat xususiy sheriklik mexanizmlarini tashkil qilish;
viloyat va shaharlarda raqamli ko‗nikmalar darajasidagi bo‗shliqni bartaraf
etish maqsadida respublikaning barcha hududlarida ixtisoslashtirilgan o‗quv
markazlarini tashkil etib vertikal boshqaruv o‗quv modeli tizimini tuman va shaharlar
darajalarida (IT-park filiali-o‗quv markazi-maktab) joriy etish;
raqamli ko‗nikmalarga ega bo‗lgan aholi ulushini oshirish maqsadida yuqori
malakali mutaxassislar ishtirokida bepul onlayn kurslarni tashkil etish;
26
fuqarolarning raqamli iqtisodiyot sohasida bilim darajasini mustaqil baholash,
shu jumladan boshlang‗ich bilim darajasini bepul baholash onlayn resurslarni tashkil
qilish;
aholi o‗rtasida yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun ―Bir million
dasturchi‖ loyihasini amalga oshirish.
Davlat boshqaruvida raqamli ko‗nikmalarni oshirish maqsadida quyidagi
tadbirlar amalga oshiriladi:
davlat xizmatchilarining axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi
ko‗nikmalari va malakalarini oshirish mexanizmini rivojlantirish va doimiy
takomillashtirib borish;
iqtisodiyotning real sektorida raqamlashtirishning istiqbolli sohalarida yangi
yutuqlar muhokamasi bo‗yicha tadbirlarni (forumlar, seminarlar, konferensiyalar va
boshqalar) o‗tkazish;
iqtidorli IT-mutaxassislarini o‗qitish, qo‗llab-quvvatlash va ularni targ‗ib
qilish hamda mamlakatdan iqtidorli qatlamning chiqib ketishi oldini olish uchun
ularning rivojlanishiga imkoniyat yaratish;
raqamli
texnologiyalardan
foydalanish
ko‗nikmalarini
baholash
mexanizmlarini ishlab chiqish va bunda quyidagi jihatlarni inobatga olish: axborot
savodxonligi (qaror qabul qilish uchun zarur bo‗lgan ma‘lumotlarni topish
qobiliyati); kompyuter savodxonligi (raqamli qurilmalar bilan ishlash qobiliyati);
media savodxonligi (ommaviy axborot vositalarini tanqidiy o‗rganish imkoniyati);
kommunikativ savodxonlik (zamonaviy raqamli aloqa vositalaridan foydalanish
qobiliyati); texnologik innovatsiyalarga (yangi texnologiyalarga) ijobiy munosabatni
shakllantirish;
ta‘lim tizimiga har bir ta‘lim darajasi uchun raqamli iqtisodiyotning asosiy
vakolatlariga qo‗yiladigan talablarning shakllanishi va joriy etilishi, (vakolatlar
modelini hisobga olgan holda) ularning uzluksizligini ta‘minlash;
davlat organlari xodimlarini malakasini oshirish uchun zamonaviy ta‘lim
texnologiyalaridan va xodimlarning malakasini baholashning yangi mexanizmlaridan
foydalangan holda masofadan o‗qitish bo‗yicha yagona elektron platformani yaratish;
27
davlat va mahalliy hokimiyat organlari raqamli rivojlanish bo‗yicha
ixtisoslashtirilgan bo‗linmalarining mas‘ul xodimlari bilan ishlash mexanizmini
takomillashtirish, shu jumladan raqamli texnologiyalarni rivojlantirish maqsadlariga
erishishga asoslangan moddiy rag‗batlantirish tizimini (KPI) joriy etish;
raqamli
iqtisodiyot,
zamonaviy
axborot
texnologiyalari
va
kommunikatsiyalarini joriy etish va rivojlantirish uchun mas‘ul bo‗lgan xodimlarni
minimal ma‘lumot darajasi va kasblar malakasi nuqtai nazaridan xodimlarning asosiy
lavozimlari va ishchilarning kasblari klassifikatoriga rioya qilmasdan jalb qilish.
Ta‘lim sohasida raqamli ko‗nikmalarni oshirish maqsadida quyidagi tadbirlar
amalga oshiriladi:
ta‘lim pog‗onasining boshlang‗ich bosqichida o‗quvchilarga raqamli
texnologiyalarni taqdim etish orqali raqamli ko‗nikmalarni o‗zlashtirish uchun
imkoniyatlar yaratish, tahliliy va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish, kelajakda zarur
bo‗ladigan keng ko‗lamli raqamli transformatsiya sharoitida yoshlarga bilim va
ko‗nikmalar berish;
yagona masofaviy ta‘lim platformasini kelajakda ta‘limning barcha
yo‗nalishlarida tatbiq etish maqsadida yaratish va amalga oshirish;
o‗quvchilar uchun raqamli texnologiyalardan foydalanishning umumiy
darajasini oshirish maqsadida umumta‘lim maktablarining asosiy o‗quv dasturlariga
doimiy o‗zgartirishlar kiritish;
texnologik kasblar va innovatsion faoliyat sohasida o‗qishni tashkil etishga
qaratilgan yuqori samarali xalqaro amaliyotni ta‘lim tizimiga joriy etish;
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan bog‗liq yo‗nalishda kadrlar
tayyorlovchi oliy ta‘lim muassasalari bitiruvchilari sonini, axborot texnologiyalar
sohasida o‗rtacha darajada kompetensiyaga ega bo‗lgan o‗rta maxsus kasb-hunar
ta‘limi muassasalari bitiruvchilarini oshirish;
28
axborot texnologiyalar sohasidagi tashkilotlarining o‗quv jarayonlarga
qatnashishini rag‗batlantirish orqali umumta‘lim maktablarda informatika fanini
o‗qitish metodlarini takomillashtirish;
qog‗oz shaklidagi materiallarni raqamlashtirish formatlaridan foydalanish
bo‗yicha davlat yagona talabini ishlab chiqish va qo‗llab-quvvatlashni ta‘minlash
orqali ta‘limda o‗quv materiallarini raqamlashtirish;
raqamli texnologiyalar sohasida ilmiy-tadqiqot ishlarini rivojlantirish va
rag‗batlantirish, ularning tashkiliy mexanizmlarini takomillashtirish;
g‗oyalar va yangi texnologiyalar yaratishni targ‗ib qiluvchi respublika
tanlovlari va tadbirlarini (xakatonlar, konkurslar, olimpiadalar va boshqalar)
o‗tkazish;
yangi qidiruv tizimlarini yaratish yo‗nalishini ishlab chiqish va aniqlash, shu
jumladan audio va video materiallarni izlash va aniqlash uchun yechimlar, axborotni
qidirish va olishda semantikadan foydalanish, mashinaviy tarjima tizimidagi yangi
texnologiyalar, shuningdek, mashinaviy o‗qitishning yangi algoritmlari va
texnologiyalarini rivojlantirish;
katta hajmdagi ma‘lumotlar to‗plamini tahlil qilish va bilimlarni to‗plash
bo‗yicha, shu jumladan katta hajmdagi ma‘lumotlarni yig‗ish, saqlash va intellektual
tahlil qilishning yangi usullari va algoritmlarini, katta hajmdagi ma‘lumotlarni
tarqatish uchun yangi usullar va dasturlar, shu bilan birga murakkab muhandislik
yechimlarini bashoratli modellashtirish uchun yangi usullar va dasturiy ta‘minotlar
bo‗yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish;
xatolarga chidamliligini oshirish va tizim elementlari o‗rtasidagi almashinuv
vaqtini qisqartirish uchun yangi yuqori darajali hisoblash va ma‘lumotlarni saqlash
tizimlarini, shu jumladan parallel hisoblashning yangi algoritmlarini, yangi
superkompyuter texnologiyalari va dasturlarini, yangi aloqa texnologiyalari va o‗zaro
ta‘sir protokollarini yaratish, shuningdek, tizim elementlari o‗rtasidagi almashinuv
vaqtini qisqartirish, yuqori samarali va ishonchli ma‘lumotlarni saqlash tizimlari
uchun yangi dasturlar yaratish sohasida tadqiqotlar o‗tkazish;
29
robototexnika komplekslari va odamlar o‗zaro ta‘sirining algoritmlarini ishlab
chiqish, ma‘lumotlar uzatish tarmoqlari infratuzilmasini, o‗rnatilgan sensorlar va
sensor tarmoqlarni takomillashtirish, shuningdek, ―bulutli‖ xizmatlarini taqdim
etishning turli xil modellarini amalga oshirish uchun dasturiy ta‘minot yaratish
bo‗yicha ilmiy ishlarni olib borish;
xalqaro yirik korxonalarning markazlari bilan hamkorlikda raqamlashtirish
yo‗nalishidagi milliy kadrlar malakasini oshirish mexanizmini tatbiq etish;
maktabgacha, o‗rta va oliy ta‘lim tizimi uchun elektron ta‘lim resurslarini
yanada takomillashtirish, shuningdek, ichki va jahon ta‘lim resurslaridan
foydalanishni ta‘minlash;
inson kapitalini rivojlantirish, shu jumladan, ixtisoslashgan ta‘limni
rivojlantirish hamda IT-sohasidagi kasblarni ommalashtirish, IT-korxonalar uchun
institutsional sharoitlarni yaxshilash va ma‘muriy to‗siqlarni kamaytirish;
ayollarga va nogironligi bo‗lgan shaxslarga raqamli ko‗nikmalarni o‗rgatish
uchun davlat tomonidan yordam ko‗rsatish;
maktab va maktabgacha ta‘lim tizimiga raqamli transformatsiya va yangi
texnologiyalar bo‗yicha innovatsion o‗quv dasturlarini joriy etish;
elektron xizmatlarga aholi ishonchini shakllantirish va aholining tez
rivojlanayotgan raqamli imkoniyatlaridan foydalanish yuzasidan zarur ko‗nikmalarni
shakllantirish bo‗yicha samarali choralarni ko‗rish;
ijtimoiy tarmoqlardan foydalangan holda, texnologiya hayotiy muhim
masalalarni hal qilish, o‗qitish, ish qidirish va tadbirkorlikni rivojlantirishga yordam
beradigan mavzularda muntazam ravishda ta‘lim kampaniyalarini o‗tkazish;
odamlarni hukumat va biznes tomonidan taqdim etiladigan raqamli xizmatlardan
foydalanishga chorlash.
| 