So`z boshi
Farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga ega bo`lgan, ongli yashaydigan komil insonlar etib voyaga yetkazish- ta`lim – tarbiya sohasining asosiy maqsadi va vazifasi bo`lishi lozim. I. A. Karimov.
Rivojlanishning o`z yo`lida jadal suratlar bilan borayotgan mustaqil Vatanimizda barkamol avlod tarbiyasi, ma`rifatli va yuksak ma`naviyatli fuqarolarni yetishtirish davlat siyosatining ustivor yo`nalishlaridan biridir. Bu borada Prezidentimiz juda chuqur va keng qamrovli ma`no – mazmunni mujassam etgan ma`naviyat tushunchasiga quyidagicha ta`rif bergan; “Ma`naviyat – insonni ruhan poklanish, qalban ulg`ayishga chorlaydigan, odamning ichki dunyosi, irodasini baquvvat, iymon – e`tiqodini butun qiladigan, vijdonni uyg`otadigan beqiyos kuch, uning barcha qarashlarining mezonidir”.
Jamiyatning ma`naviy salomatligini ta`minlashda ta`lim – tarbiya o`chog`I bo`lgan maktab muhim rol o`ynaydi. Dunyo imoratlari ichida eng ulug`I maktab bo`lsa, kasblarning ichida eng sharaflisi o`qituvchilik va murabbiylikdir. Har bir ustoz, har bir pedagog yosh avlodni ko`p asrlik milliy madaniyatimiz va tariximiz, shuningdek zamonaviy fan-texnika yutuqlari asosida tarbiyalash ishiga o`z hissasini qo`shishi, samarali maktab poydevorini qurishi, mustahkamlashi lozim. Ta`limning bugungi vazifasi o`quvchilarni kun sayin oshib borayotgan axborot oqimidan oqilona foydalanishga o`rgatish, uzluksiz o`rganish uchun ma`qul muhit shart- sharoit, yaratishdan iborat. Zero o`qituvchining o`zi ham doimiy ravishda o`z ustida ishlashi, pedagogik mahoratni uzluksiz oshirib borishi, jahon va milliy pedagogic meros hamda ilm-fan yutuqlaridan ijodiy foydalangan holda ta`lim jarayonini takomillashtirib borishi lozim.
Ta`lim samaradorligini oshirishda hamjihatlik madaniyati va muhitni yaratish katta ahamiyat kasb etadi. Hamjihatlikda ishlash uchun har bir pedagog o`z kasbining mazmun mohiyatini anglashi, kasbdoshlarini tushunishi kerak.
Bugungi kunda “Qanday qilib samarali o`qitamiz?”. Bunda hamkorlikda ish olib borishimiz lozim.Har bir o`qituvchi zamon bilan hamnafas bo`lishi, bugungi kun talabiga javob berishi lozim. Buning uchun uzluksiz o`rganishi, o`z kasbiy layoqatini takomillashtirib borishi zarur.
Inovatsion texnologiya - ta`lim samaradorligini oshiruvchi omillardan foydalanish, turli pedagogic jarayonlarni loyihalash va amalda qo`llash orqali bilim egallashni takomillashtirish usullari .Uning asosiy maqsadi ta`lim jarayonida o`qituvchi va bilim oluvchi faoliyatiga yangilik, o`zgartirishlar kiritish bo`lib, interfaol metodlardan foydalanishni taqozo etadi.
Men o`z darslarimda Interfaol usullarni qo`llab boraman, bu o`quvchilarni faolligiga, erkin va mustaqil fiklashiga chorlaydi. Bu usullardan foydalanganda bilim olish qiziqarli mashg`ulotga aylanadi. Interfaol usullar qo`llanilganda mustaqil ishlash ko`nikma va malakasi rivojlanadi.
Ma`lumki, hozirki kunda interfaol metodlarning yuzdan ortiq turi mavjud bo`lib, ularning aksariyati tajriba - sinovlaridan o`tib, yaxshi natija bergan.
Eng asosiylardan biri bu- kichik guruhlarda ishlash. Sinf o`quvchilari guruhlarga bo`lingan holda ishlaydi, o`quv topshirig`I alohida bir o`quvchiga emas, balki barcha a`zolariga beriladi. Guruhlarning har bir a`zosi topshoriqni bajarishga o`z hissasini qo`shishga harakat qiladi.
Pedagogik texnologiya asosida o`tkazilgan darslar o`quvchilarning muhim hayotiy yutuq va muammolarga o`z munosabatlarini bildirishga intilishlarini tarbiyalab, o`z nuqtai nazaridan asoslashga imkoniyat beradi. Inavasion texnologiyalar pedagogic jarayon hamda o`qituvchi va o`quvchi faoliyatiga yangilik, o`zgarishlar kiritish bo`lib uni amalga oshirishda asosan interfaol usullardan foydalaniladi.
Interfaol darslarda o`qituvchi o`quvchilarni faoliyatini dars maqsadiga yo`naltiradi bu usullarning o`ziga xosligi shundaki, ular faqat pedagog va o`quvchilarning birgalikda faoliyat ko`rsatishi orqali amalga oshiriladi.Bunday pedagogic hamkorlikjarayoni o`ziga xos xususiyatlarga ega bo`lib, dars jarayonida fanga bo`lgan qiziqishlari doimiyligi ta`minlanishi, o`qituvchi va o`quvchilarning hamkorligidagi faoliyatining doimiy ravishdatashkil etilishini ta`minlaydi. Men darsga tayyorgarlik ko`rish mobaynida o`quv vositalarini darsimning rejadagi mavzusiga qarab tanlayman va asosiy e`tiborni qo`laydigan metodlarim va tanlagan o`quv vositalariga qarataman. O`z darslarimda har bir mavzuga mos yangi usullar va texnik vositalaridan o`z o`rnida va unumli foydalanaman. Bu esa o`quvchilarni mustaqil bilim olishga, berilgan aniq mavzu bo`yicha atroflicha fiklashga va ijodiy faol bo`lishga yo`naltiraman.Hozirgi kunda keng qo`llanadigan usullar “Klaster”, “Aqliy hujum”, “Debat”, “U kim Bu nima”, “Xotira mashqi”, “eslab qol”, “Sirli sandiqcha”, va boshqa usullardan foydalanib boraman . Dars davomida kelib chiqqan muammolarni inovatsion texnologiyalarni qo`llash orqali oson yechimini toppish mumkin.Tasviriy san`at darslarimda o`quvchilarni darsdagi faoliyatini aniq bir maqsadga yo`naltirib har bir darsmda puxta tayyorgarlik ko`rgan holda zamonaviy pedagogic texnologiyalar assosida olib boraman va o`quvchilarimni ko`proq tasavvurdan rasm ishlashga o`rgatib boraman Natyurmort, manzara , animalistik , mayishiy, portret janrlaridan va boshqa mavzularga oid slaydlar tayyorlab ko`rsataman.O`quvhilarni har bir javobini o`z vaqtida rag`batlantirib boraman. Dars davomida o`quvchini o`rganilgan mavzu yuzasidan fikr bildirishiga undayman, taklif va mulohazalarini, istedodini namoyish qilishga bo`lgan urinishlarini qo`llab - quvvatlayman, buning uchun sharoit va imkoniyat yaratishga harakat qilaman.
Yuqorida ta`kidlaganimizdek AKTdan foydalanib dars o`tish yaxshi samara beryapti. AKTdan , internetdan electron darsliklar orqali darslar olib borissh hamda slaydlar, videofilmlar foydalanish.Har bir pedagog kopyuter haqida tushunchaga boy bo`lishi , ishlatish prinsiplarini bilishi o`rganishi shart.
Dars loyihasi-- oqituvchi tomonidan dars otish rejasi bo`lib, ma`lum darsning aniq rejasi, didaktik materiallar,( darslik, tarqatmalar, test va nazorat savollari)ni qamrab oladi.
Ta`lim- tarbiya bir joyda to`xtab qolmaydi, u doimiy takomillashib boradi, o`sib kelayotgan yosh avlodga tasviriy san`at sirlarini yangicha usullarda o`rgatishni o`z vazifam deb bilaman.
Maktabda o`quvchilarning grafik savodxonligini rivojlantirish muammolari.
O`quvchilardagi asosiy grafik bilimlar va malakalarning shakllanish saamaradorligini o`rganish g`oyat muhim masalalardan biridir.
O`quvchilarda grafikaviy bilim, malaka va o`quvlarini tarkib toptirish va maktabda o`quvchilarning grafikaviy tayorgarlik istiqbollari bilan bog`liq masalani ilmiy asoslash ob`ektiv haqiqatning muhim xususiyatlarini hisobga olish talab etiladi. O`quvchilarning grafikaviy savodxonligini oshirish shuning uchun ham zarurki, ilmiy- texnika taraqqiyoti sharoitida insonnig predmer va ob`tktlarning real xususiyatlariga ko`ra abstraksiyalashning har xil dasrajasidagi drafikaviy modellari bilan ish ko`rish qobilyatiga bo`lgan talablar kun sayin oshib bormoqda. SHuning uchun ham keying yillarda “inson va texnika” sistemasida psixologlarning visual tafakkur jarayoniga, pedagog va metodistlarning ta`lim jarayonida informatsiyaning grafikaviy vositalardan foydalanishning usul va uslublarini shakllantirish muammosiga qiziqishi ortmoqda. Hozirda chizmachilikni o`qitish jarayonida nazariy asoslangan va ta`limning ko`p yillik amaliyotida sanalgan metodik yo`l – yo`riqlarga amal qilish kerak. Bularning eng asosiysi, to`g`ri burchakli proyeksiyalash bilan aksonometrik proyeksiyalashni parallel ravishda o`rganish, geometrik, proyeksiopn va texnikaviy chizmachilikning bir butunligini to`g`ri anglashdan iboratdir.
O`qitish jarayonida o`quvchilarning tafakkurini rivojlantirish sohasida hozirgi vaqtgacha qilinayotgan ishlarni yanada takomillashtirish lozim. Bu- bolalarni faqat bilimlar sistemasi qurollantiribgina qolmay, balki ularda fikrlash faoliyatning turli grafikaviy masalalarini yechish bilan bog`liq bo`lgan usullarni sshakllantirish ham kerakdir.Grafikaviy va amaliy ishlar fikrlashga turlicha va ko`p planli grafikaviy masalalarni yechish bilan bog`liq bo`lgan usullarni shakllantirish kerak.
| 