Gayubova komila anvarovna yulanova nargiza davlatovna akademik yozuv

72 
Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar 
1-topshiriq
.
 
Aloqa tizimining ba’zi servis imkoniyatlari 
 
Dasturlashtiriladigan klavishalar. Telefon apparatining qo’lli
panelida uch xil rangli svetodiod indikatorli bevosita teriladigan 12 
yoki 24 ta klavisha bor, ularning har birining bosilishi bilan 25 ta turli 
xil vazifalardan bittasi bajarilishi mumkin, chunonchi: nomerni tez 
terish, qoldirilgan axborotlarni еshitib ko’rish va b. Svetodiodli 
indikatorlar, masalan, yashil rangli klavisha bilan siz ilgari qo’ng’iroq 
qilgan abonent nomerlarini, sariq rang bilan siz qo’ng’iroq qilgan, lekin 
so’zlasha olmagan, qizil rang bilan siz hali qo’ng’iroq qilmagan abonent 
nomerlarini ko’rsatadi. 
Intellektual displey. Telefon apparatida mavjud bo’lgan ikki 
satrli suyuq kristalli displey kirayotgan va chiqayotgan qo’ng’iroqlar 
to’g’risida (shu jumladan, sizni boshqa abonent bilan so’zlashuv
vaqtingizdagi kirish qo’ng’iroqlari va aniq bir vaqtga belgilangan 
chiqish qo’ng’iroqlari haqida) va qoldirilgan tovushli xabarlar haqida 
ko’pgina foydali ma’lumotlarni berib turadi. 
Nomerni aniqlagich. Kirish nomerini aniqlagich displeyda sizga 
qo’ng’iroq qilayotgan telefondagi abonentning nomerini va familiyasini 
ko’rsatadi hamda siz boshqa abonent bilan so’zlashayotgan 
paytingizda qo’ng’iroq qilayotgan abonentning nomerini va 
familiyasini displeyda aks еttiradi va maxsus gudok bilan sizga ma’lum 
qiladi. Bunda 250—500 familiyaga mo’ljallangan apparat ichidagi 
еlektron telefon kitob ishlatiladi. Qo’ng’iroq qilayotgan abonentning 
nomerini tizim xotirasiga bitta knopkani bosish bilan yozib qo’yish 
mumkin, so’zlashuv tugagach va liniya bo’shagandan keyin, yana еslab 

73 
qolingan nomer bo’yicha yana bitta knopkani bosib, abonentga qaytadan 
qo’ng’iroq qilish mumkin. 
Tovushli terish. Abonent bilan ulanish uchun telefon 
apparatining trubkasini ko’tarish, maxsus knopkani bosish va siz 
so’zlashmoqchi bo’lgan familiyani aytish yetarlidir. Nutqni tanlovchi 
so’zlangan qurilma aytilgan familiyani kodlaydi, agar bu familiya
apparat ichidagi telefon kitobida joylashgan bo’lsa, kerakli telefon 
nomerini kerakli abonent bilan ulanishni bajarish uchun tizimga beradi. 
Tez terish. Tez terish kerakli abonent nomeriga dasturlangan 
bitta klavishani bosish bilan yoki telefon kitobidan foydalanib, uning 
ichidagi ro’yxatni displeyda ko’rib chiqish yo’li bilan abonent familiyasi 
bo’yicha kerakli nomerni tanlash (va yana bitta klavishani bosish bilan) 
amalga oshirilishi mumkin. 
Tovushli pochta qutisi. DCS tizimi tashqi abonentlarga 
qo’ng’iroq paytida o’z joyida bo’lmagan ofis xodimlari uchun yetarli 
darajada uzun xabarlarni qoldirish imkonini beruvchi avtojavob 
beruvchi (tovushli pochta qutisi) еlementiga еga. Qoldirilgan xabar 
to’g’risidagi ma’lumot tegishli apparatga uzatiladi; axborotni bitta 
knopkani bosish bilan еshitib ko’rish mumkin. 
Konferens-aloqa. Tizim bir vaqtning o’zida 5 ta tashqi abonent 
yoki qo’shimcha ichki abonentlar bilan ixtiyoriy kombinatsiyada 
konferens-aloqani tashkil еtish imkoniyatiga еga. Audio-konferensiya 
qatnashchilari, umumiy guruhli ulanishni buzmagan holda ixtiyoriy 
vaqtda unga qo’shilishlari va undan chiqib ketishlari mumkin. 
Avtokotib. Еlektron avtokotib, siz telefonda so’zlashib 
turganingizda, istalgan miqdordagi kirish qo’ng’iroqlariga javob berish 
qobiliyatiga еga. Bunda u, NAA bilan anglangan turli abonentlarga 
turlicha salomlashish orqali, bazaviy tizimni chetlab o’tib kerakli 
abonent bilan aloqa qilish uchun ularga telefon nomerini aytib beradi, 
agar aniq bir vaqt ichida kirishidagi abonent maslahatga ko’nmasa va 
aloqada qolsa, avtokotibaning o’zi abonentni xotirasiga oldindan kiritib 
qo’yilgan nomerga qayta ulaydi. 
Uy telefoni. Tizim uy telefoni va kirish еshigining qulfini 
ochuvchi mexanizm bilan jixozlangan, bular, qulfni mehmon shaxsini 
yana telefon bo’yicha aniqlagandan keyin, to’g’ridan-to’g’ri telefon 
apparatining klaviaturasidan ochish maqsadi uchun kerak. 

74 
Statistikani yig’ish. Tizim aniq bir vaqt oralig’i uchun ofisdagi 
har bir xodimning so’zlashuvlari to’g’risida to’liq statistik hisobotni 
shakllantirishi mumkin: qo’ng’iroqlarning umumiy soni; liniya band 
bo’lgan paytidagi qo’ng’iroqlar soni; qo’ng’iroqlarni o’rtacha 
davomiyligi; trubkani ko’tarmasdan oldin gudoklarning o’rtacha soni; 
kutishning o’rtacha va maksimal davomiyligi; so’zlashuvlarning 
umumiy bahosi.DCS tizimi quyidagi vazifalarni bajarishi mumkin: 
budilnik; o’zgarib turadigan ichki abonentlarni qayd qilish (uni, 
masalan, mehmonxonada ishlatilganda); ichki abonentlarning
shaharlararo va xalqaro so’zlashuvlari qiymatini hisoblash va hisobga 
olib borish; berilgan ichki nomerlar o’rtasidagi so’zlashuvlarni 
blokirovka qilish va b. Mohiyatiga ko’ra bu tizim ofis ATS lar uchun 
xos bo’lgan ko’pchilik vazifalarni bajaradi. 
Matn yuzasidan savol va topshiriqlar. 
1.
 
Matnga tezisli konspekt tuzing. 
2.
 
Matn yuzasidan savollar tuzib, o‘zaro suhbatlashing. 

Download 7,1 Mb.