Katlovan va kar’erlarga oqib keluvchi




Download 3,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/55
Sana30.01.2024
Hajmi3,12 Mb.
#148645
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   55
6.1.3. Katlovan va kar’erlarga oqib keluvchi 
yer osti suvlarining miqdorni aniqlash. 
 
Foydali qazilmalarni va tabiiy qurilish xom ashyolarini ochiq usulda qazib 
olishda va gidrotexnik xamda sanoat qurilishi vaqtida kar’erlar va qurilish 
kotlovanlariga oqib keluvchi suv miqdorini aniqlashga to’g’ri keladi. 
Agar kar’er yoki kotlovan bo’yining eniga nisbatan 10:1 bo’lsa, bu holda kar’er 
yoki kotlovanni yakka zovur deb qarab, oqib keluvchi suv miqdorini Dyupyui formulasi 
yordamida aniqlash mumkin. 
сутки
м
R
h
H
K
q
/
2
3
2
2

=
yoki
сутки
м
R
h
H
K
B
Q
/
2
3
2
2


=
bu erda: 
q-kar’er yoki kotlovanning 1 m uzunligiga oqib keladigan suv miqdori; m
3
/sut; 
Q-kar’er yoki kotlovanga oqib keluvchi umumiy suv miqdori; m
3
/sut. 
V-kotlovan yoki kar’erning uzunligi, m. 
h- kotlovan yoki kar’erdagi suv qatlami chuqurligi, m; 
K-tog’ jinsining filtrastiya koeffistienti, m/sut; 
R-kar’er yoki kotlovanning ta’sir etish radiusi, bu radius quyidagi formula orqali 
aniqlanishi mumkin; 
R=2S
м
К
Н
;




58 
bu erda S- suvli gorizont satxining kar’erda yoki kotlovanda pasayishi, m; 
N-suvli qatlam qalinligi, m. 
6.4-rasm. 
Agar kar’er yoki kotlovan to’g’ri turtburchak shaklida bo’lsa, ya’ni bo’yining 
eniga nisbati 10:1 dan kichik bo’lsa, uni aylana shaklidagi katta quduq deb faraz qilib, 
suv oqimini aniqlash mumkin. Buning uchun katta quduqning keltirilgan radiusi r
0
- ni 
aniqlanadi. 
Turtburchak shakliga ega bo’lgan kar’er yoki kotlovan uchun katta quduqning 
keltirilgan radiusi qo’yidagi formula orqali aniqlanadi: 
м
F
r
;
0
π
=
Turtburchak shakliga ega bo’lgan holda; 
м
B
L
r
;
4
0
+
=
η
bu erda: 
F-kotlovan yoki kar’erning yuzi, m
2

η
- kotlovan yoki kar’er enining bo’yiga nisbati 
L
B
ga bog`liq bo’lgan koeffistient. Bu 
koeffistient qiymatlari 6.1-jadvalda keltirilgan 
6.1-jadval 

Download 3,12 Mb.
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   55




Download 3,12 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Katlovan va kar’erlarga oqib keluvchi

Download 3,12 Mb.
Pdf ko'rish