|
Radiolyuminestsent detektorlar
|
| bet | 14/16 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 5,53 Mb. | | #136062 |
Bog'liq Hayotxon kurs ishi (2)Radiolyuminestsent detektorlar. Bularning ishlash printsipida muhit
atomlarining uyg’onishi yoki ionlashishi tufayli hosil bolgan yorug’lik
chaqnashlari (stsintillyatsiya) dan foydalaniladi. Bu guruhga turli xil stsintillyatsion sanagichlar va termolyuminestsent detektorlar kiradi.
Cherenkov detektorlari. Bularning ishlash printsipi Vavilov-Cherenkov nurlanishiga asoslangan.
Kolorimetrik detektorlar. Ularning ishlash printsipi nurlanish ta’sirida u otgan muhit yoki moddaning isishi effektiga asoslanadi.
Kimyoviy detektorlar. Ularning ishlash printsipi nurlanish tufayli ro’y beradigan kimyoviy reaktsiyalardan foydalanishga asoslanadi.
Zaryadli detektorlar. Ularda yadroviy nurlanishning moddaga ta’siri tufayli yuzaga kelgan elektr maydonidan foydalaniladi.
Radionuqsonli detektorlar. Ularning ishlash printsipi moddalarning radiatsion zararlanishidan foydalanishga asoslangan.
Zarralarni qayd qilish detektorlar yordamida amalga oshiriladi. Detektorlarni ikkita toifaga - hisoblagichlar va zarralar izlarini hosil qiluvchilarga ajratish mumkin. Zarralar hisoblagichlarda elektr impulsi hosil qilishga, bu bilan zarralar oqimini, massa, zaryad, tezlik va energiyalarini va h.k. aniqlash mumkin. Izli detektorlarda zarra izini, harakat yo‘nalishini boshqa zarra, yadrolar bilan to‘qnashuv jarayonlarini, yemirilish va boshqa ko‘plab ta'sirlashuv xususiyatlarini aniqlash mumkin. Zaryadsiz zarralar m uhit bilan ta’sirlashganda ionizatsiya hosil qilmaydi, bu zarralami ta’sirlashuvidahosil bo‘luvchi ikkilamchi zaryadli zarralarga ko‘ra, qayd qilinadi. Hisoblagich detektorlarga- ionizatsiyali kamera, proporsional, GeygerM yuller, ssintillyatsiyali, Cherenkov ham da yarim o ‘tkazgichli hisoblagichlar, izli detektorlarga-Vilson, pufakli kameralar, qalin qatlamli fotoemulsiya, keng oraliqli uchqunli kamera va strimerli kameralar kiradi. Hisoblagich detektorlarning asosiy xususiyatlari: 1. Effektivligi - hisoblagichda qayd qilingan zarralar sonining hisoblagichga kelib tushgan zarralar soniga nisbati foiz hisobida:
|
| |
