Psixokimyoviy ta’sirga ega zaharlovchi moddalar

216 
qaytarishga to’g’ri keladi, javob ham qisqa-qisqa katta to’xtalishlar bilan bo’ladi. 
Zaharlangan odam atrofdagi hodisalarga befarq bo’lib qaraydi, illyuziyalar aralash 
gallyutsinatsiya holati rivojlanadi, qulog’iga tovushlar eshitiladi,badaniga turli 
narsalar tekgandek bo’lib tuyo’ladi. Savollarga javob qaytara olmaydilar, hech 
kimni tanimaydilar, ba’zan yordam ko’rsatuvchilarga agressiv qarshilik ko’rsatish, 
o’z-o’zini jarohatlash hollari ro’y ber ishi kuzatiladi. 
Zararlangan o’choqdan chiqqandan so’ng uyqu bosadi. Kasallikdan so’ng 
amneziya holati kuzatiladi.Bunday zararlanganlarga birinchi tibbiy yordamni tashqi 
llashtirishning asosini, ularni o’choqdan zudlik bilan ko’chirish tashqi l qiladi. 
Tuzilmalar gazniqobda ishlashlari ber kitiladi, yo’qotishlar hajmi shu zaharlovchi 
moddani qo’llash usullariga, ob-havoga, miqdoriga bog’liq. 
Kimyoviy sharoitni baholash 
Kimyoviy sharoit
deganda dushman tomonidan kimyoviy qurol qo’llash
natijasida paydo bo’lgan zararlanish o’chog’ining sanoat obyektlari ishiga va
kishilarning hayot faoliyatiga ma’lum darajada ta’sir qilishi tushuniladi. 
Kimyoviy sharoitni baholash quyidagicha o’tkaziladi: 
1
)
Kimyoviy zararlanish o’chog’i kartaga (chizmaga) razvedka 
ma’lumotlari to’liq olib bo’lingandan so’ng chizib ko’rsatiladi va zaharlovchi 
moddalar bulutining taxminiy ichkariga tarqalishi hamda uning turg’unligi 
ko’rsatiladi. Dushman tomonidan kimyoviy qurol zarbasiga uchragan joylar 
kartaga ko’k qalam bilan aylana shaklida (aviatsiya tomonidan qo’llanilganda oval 
shaklida) chiziladi, strelka bilan ko’rsatilgan yo’nalishi, uzun strelka bilan esa 
zaharlovchi modda birlamchi bulutlarining ichkariga yo’nalishi ko’rsatiladi.
 
Aylana ichi yoki oval shakl ichi sariq rangga bo’yaladi. Buning yoniga 
qo’llanilgan zaharlovchi moddaning turi, qo’llanilgan vosita hamda uning
qo’llanilgan vaqti yoziladi. Kimyoviy zararlanish tumani kartaga (chizmaga) 
haqiqiy zararlanish joyiga mos kelgan holda tushiriladi. Shuningdek, bu yyer da 
zararlanish o’chog’iga bevosita tushib qolgan bo’linmalar, qismlar ham belgilanadi. 

217 
2
) 
Zaharli kontsentratsiyada zaharlovchi moddadan zaharlangan Atmosfer a 
bulutining tarqalish chuqurligi (ichkariga tarqalishi) taxminan aniqlanadi. 
Zaharlovchi modda bulutining harakat tezligi shamolning tezligiga bog’liq bo’ladi, 
tarqalish chuqurligi esa zaharlovchi moddaning turiga, fizik-kimyoviy xossasiga, 
shamol tezligiga, joylarning xususiyatlariga va Atmosfer aning vyer tikal 
chidamligiga bog’liq bo’ladi. Atmosfer aning vyer tikal chidamligi darajasi 
quyidagi jadval yordamida aniqlanadi. 
5-jadval 

Download 5,44 Mb.