|
-LABORATORIYA M ASHG‘ULOTI. YORUGLIK
Pdf ko'rish
|
| bet | 107/113 | | Sana | 06.06.2024 | | Hajmi | 5,62 Mb. | | #260794 |
Bog'liq NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi11-LABORATORIYA M ASHG‘ULOTI. YORUGLIK
M IKROSKOP! YORDAMIDA 0 4SIMLIK HUJAYRALARINIG
MEMBRANALARINI 0 ‘RGANISH.
MAVZU. PLAZMATIK MEMBRANANING TUZILISHI VA
VAZIFASLARI
Uy yoki aftomobilning tashqi devorlari qattiq va egilmas mate-
riallardan yasalgan. Tirik hujayrani tashqi chegarasi huddi shunday
mustahkam materiallardan tuzilgan deb kutish mumkin edi. Lekin,
hujayralar tashqi muxitdan yupqa va m o4rt struktura bilan chega-
ralangan - bu 5-10 nm li plazmatik membranadir. Kitobning bir
varog4ining qalinligi 5 000 hujayra membranasiga teng keladi. 1950
yillargacha yoru’lik mikroskopda plazmatik membranani tuzilishini
organib bo4lmas edi. Uni tuzilishi faqat elektron mikroskopda aniq-
landi.
205
Ilk mikrosuratlar bo‘yicha Dj Robertson Dyuk Universitetidan
plazmatik membrane 3 qatlamli strukturada y a’ni tashqi va ichqi
qorong‘i, o 'rta qatlami och ranga bo‘yalishini aniqlagan (4.1 rasm).
4.1 (a) rasm 3 qatlamli
4.1(b) rasm defirinsatsiyaga
membrana. Eritratsit membranasi
uchragan muskul hujayrasini
о ‘smiy metal bilan bo yalgan
tashqi tomoni. PM -plazmatik
strelkalar membrananing ichki va membrana va SR-sarkoplazmatik
tashqi tomonlarini ко ‘rsatadi.
retikulum.
Membranalar - yadronikimi yoki sitoplazmadanmi, o ‘simlik va
hayvon yoxud mikroorganizmlardan olinganmi hammasi bir xil ultra-
strukturaga ega. Bu elektron mikrosuratlar ko‘p baxs munozaralarga
sabab bo'lgan. Hujayra membranasi bu - lipidli qatlam va oqsillardan
iborat (4.2 rasm).
4.2
rasm O'sim/ik hujayrasidagi mem-
branalrning vazifalari. (1) Gidrolaza kislotasi
vokual membranasi atrofida (2) CO Jerm entni
katalizatsiyalaydi. (3) Suv malekxdasi plazm a
tik membranadan tez о
‘tadi va hujayrani ichida
bosim ко ‘tarUadi. (4) Vadarod ioni hujayrani
ichidan hujayralar aro bo ‘shliqqa о ‘tishi. (5)
Membrana informatsiyani о ‘tkazishga misol
(Transduksiya). (6) Plzmadesmalar misolida
hujayralararo kanalchalar. (7) Energetik mi
sol AD Fni ATF ga о ‘tishi mitoxondriyani cihki
206
membranasi bilan zich aloqada bo ‘lishligi.
|
| |
