Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/113
Sana06.06.2024
Hajmi5,62 Mb.
#260794
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   113
Bog'liq
NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

ektoplazma 
(granulalar va organoidlardan holis boMgan 
qism, plazmatik membrana ostida joylashib tutam mikrofilamentlarga 
ega) va ichki —
endoplazma 
( turli organoidlarga va granulalarga 
ega boMgan qism). O csimlik hujayrasi sitoplazmasida maxsus organ- 
oidlar - plastidalar boMib, Golji apparati esa yoyilib ketgan alohida 
diktiosomalardan tashkil topgan. Sitoplazmaning hajmi hamma hu­
jayralarda turlicha: limfositlarda yadro hajmiga teng, jigar hujayral­
arida hujayra hajmining -94% ni tashkil etadi.
51


Sitozol-sitoplazmaning bir qismi bo* lib, membranali organoid- 
lar orasidagi bo'shliqda joylashadi. Uning hajmi hujayra umumiy 
hajmining 50%ni tashkil etadi. Sitozol tarkibida oraliq almashinuv 
fermentlari va ribosomalar uchraydi. Ribosomalarda sintezlangan 
oqsillaming deyarli yarmisi sitozolda uning doimiy komponenti si- 
fatida qoladi. Sitozol biomolekulalar to ‘planadigan joy boMib, shun­
ingdek bu yyerda turli metabolik jarayonlar, jum ladan glikoliz, yog‘ 
kislotalari, aminokislotalar, nukleotidlar sintezi sodir boMadi.
Sitoplazmaning va aynan gialoplazmaning asosiy vazifasi: hujayra 
ichidagi tuzilmalami o lzaro birlashtirib, ular orasidagi kimyoviy mu- 
nosabatlami belgilab berishdir. Gialoplazma orqali ko£pgina hujayra 
ichi transport jarayonlari amalga oshadi: aminokislotalar, nukleotidlar, 
yog1 kislotalari tashiladi. Gialoplazmada doimiy ravishda plazmatik 
membrana va undan hujayra organoidlariga yo ‘nalgan ionlar oqimi 
amalga oshadi. Gialoplazma ATF molekulalari to'planadigan va ha- 
rakat qiladigan joy. Gialoplazmada turli mahsulotlarning, masalan 
glikogen, yog4 tomchilarining to ‘planishi kuzatiladi. Gialoplazma 
turli fermentlarga ega boMib ular glikoliz, aminokislotalarning oqsili 
sintezidagi faollashishi, reaksiyalarini katalizlashda ishtirok etadi.

Download 5,62 Mb.
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   113




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova

Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish