|
Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekovaBog'liq NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasiDesmosomalar-
zich plastinkalar bo4lib, ulardan sitoplazmaga
qarab fibrill tolaiari o ‘tgan boMadi. Ikkita hujayraning plazmatik
membranalari orasi desmoglein moddasi bilan toMgan boMib, u
hujayralami bir-biri bilan birikishini ta ’minlaydi. Yurak mushaklari,
qon tomirlari devori hujayralarida uchraydi.
Tirqishli aloqa. Membranalar orasidagi bo‘shliq 2-3nm ni tash
kil etadi. Membrana bo‘ylab har 1-3 mkm da uchraydi. Ikkita mem
brananing bir-biriga yaqinlashgan joyida maxsus tuzilmalar yuzaga
kelib ulaming o‘rtasida kanalchalari boMadi. Bu tuzilmalar konnektin
oqsilidan iborat boMgani uchun konneksonlar deb, aloqaning o ‘zi esa
neksus deb nom olgan. Ulardagi kanallar orqali bir hujayradan ikk-
inchisiga ionlar va quyi molekulali moddalar harakat qiladi. Bunday
aloqa yurak miokardi mushak hujayralarida ko‘p uchraydi.
Sinaptik aloqa. Neyronlar orasida hosil boMadi, nerv impulslarini
oMkazish vazifasini bajaradi, nerv hujayralarining o bsimtalari orasida
yuzaga keladi. Membranalar orasidagi bo‘shliq sinaptik bo‘shliq dey
iladi va 20-30 nm tashkil etadi. Hujayralarning biri presinaptik, im-
pulsni qabul qiluvchisi postsinaptik deyiladi.
Plazmodesma. O'simlik hujayralarida uchraydi. Ingichka kanal-
chalar bo4lib 2ta hujayrani biriktirib turadi. Kanalchalar diametri 40-
50 nm. Plazmodesmalar orqali bir hujayradan ikkinchisiga moddalar
harakat qiladi.
44
Zich aloqa
m e m b ra n a la ra ro m e m b ra n a la r
b o ’shliq
15-20mv
Desmosoma
katgeriyalar
zich aloqani hosil
qiluvchi oqsillar
birinchi
neyran
aksoni
Dendrlt,
Sinaps
lararo
bo*shliq
konneksonlar
keratinli oraliq filamentiar
Neksus
ikkita
h ujayraning
m e m bra na la n
7-rasm. Hujayralararo aloqa turlarining k o ‘rinishL
45
|
| |
