• Plazmatik membrana shikastlanishi oqibatlari
  • (piknoz)  bu esa  ko‘pincha yadroning siqilishiga  (karioreksis)




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet91/113
    Sana06.06.2024
    Hajmi5,62 Mb.
    #260794
    1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   113
    Bog'liq
    NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

    (piknoz) 
    bu esa 
    ko‘pincha yadroning siqilishiga 
    (karioreksis) 
    yoki yadroning erib 
    ketishiga 
    (kariolizis)ga 
    olib keladi. Yadrochalar ularda rRNK sintezi 
    to‘xtashi natijasida granulalarini y o ‘qotib fragmentlarga ajralib keta­
    di lar.
    Yadro qobig‘ida ro‘y beradigan o ‘zgarishlardan biri perinuklear 
    bo‘shliqning kengayib ketishi, yadro membranalarining erib ketishi- 
    dir.
    O'zgarishlarning erta bosqichlarida hujayra shaklining yumalo- 
    qlashishi va uning yuzasidagi o ‘simtalar, mikrotukchalar sonining ka- 
    mayishi kuzatiladi. Plazmatik membrana yuzasida turli pufakchalar 
    yuzaga keladi.
    Plazmatik membrananing buzilishiga quyidagilar sabab boMishi 
    mumkin:
    1. Erkin radikallaming (stabil bo‘lmagan va tashqi orbitasida toq 
    elektronlar soniga ega
    bo'lgan zarrachalar) hosil bo‘lishi. Ular faol kislorodga ega 
    bo‘lib, membrananing lipidlari bilan reaksiyaga kirishishi natijasida 
    ortiqcha energiya hosil bo‘ladi, lipidlar oksidlanadi.
    2. Komplement tizimining faollashishi. Bular plazmatik membra­
    na faol bo'lmagan oqsillari guruhi boMib ulaming faollashishi nati­
    jasida membrana fermentativ yemiriladi.
    169


    Sog‘lom hujayrada bu fermentlar tashqaridan kirgan yod mod- 
    dalarni parchalash vazifasini bajaradi.
    3. Fermentlar ta’sirida lizislanishi. 0 ‘tkir pankreotit (oshqozo- 
    nosti bezi shamollashi) kasalligida ortiqcha fermentlaming sintezi 
    plazmatik membranani nekrozga (o‘limiga) keltiradi.
    4. Hujayraga kirayotgan viruslar ta’sirida lizislanadi.
    5. Kimyoviy va fizikaviy omillar ta ’sirida (yuqori yoki past ha- 
    rorat, kimyoviy moddalar)
    Plazmatik membrana shikastlanishi oqibatlari:
    1. Strukturaviy butunlikning y o ‘qolishi. Uncha katta bo‘lmagan 
    oczgarishlar tiklanishi mumkin, lekin bunda plazmatik membrana yu- 
    zasi kamayadi.
    2. To‘siq vazifasining buzilishiga sabab bo‘ladi, bu esa hujayra 
    ichiga ortiqcha suv kirishiga olib keladi.
    Plazmatik membrana shikastlanishi turlari: membrana patologiya- 
    si ulaming oTkazuvchanligining buzilishi, membrana orqali trasport- 
    ning buzilishi, membrana harakati va hujayra shaklining o ‘zgarishi, 
    sintez va almashinuvning buzilishi.
    Membranalar shaklining o ‘zgarishi morfologik jihatdan defor- 
    matsiya (o‘zgarish) va maxsus tuzilmalar atrofiyasi (ishlamay qolishi) 
    bilan teshiklar va uzilishlar hosil bo‘lishi bilan tafsiflanadi.
    Mitoxondriyalar shikastlanish sabablari ATF sintezi buzilishi bi­
    lan bogTiq.
    Glyukoza energiya hosil boTishida asosiy substrat va bosh miya 
    neyronlari uchun asosiy energiya manbaidir. Shuning uchun qonda 
    glyukoza miqdorining kamayishi (gipoglikemiya) ATF sintezining 
    kamayishiga olib keladi,bu ayniqsa miya hujayralarida bilinadi.

    Download 5,62 Mb.
    1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   113




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    (piknoz)  bu esa  ko‘pincha yadroning siqilishiga  (karioreksis)

    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish