Хулосалар




Download 1,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/25
Sana12.10.2024
Hajmi1,26 Mb.
#274794
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   25
Bog'liq
5ab886c9a37b6

“Klaster” metodi.
Umumkasbiy fanlarda biror bir mavzuni mukammal 
o’rganmasdan oldin, ushbu mavzu bo’yicha klasterlarni tuzish va undan
foydalanish maqsadga muvofiqdir. YA’ni bu 
metod
biror mavzuni chuqur 
o’rganishdan avval, talabalarning fikrlash faoliyatini jadallashtirish xamda 
kengaytirish uchun xizmat qiladi. Shuningdek, metod o’tilgan mavzuni 
mustaxkamlash, yaxshi o’zlashtirish, umumlashtirish xamda talabalarni shu mavzu 
bo’yicha tasavvurlarini chizma shaklida ifodalashga undaydi. SHu bilan birga 
Klaster metodi maxsus fanlarni o’rganishda boshlang`ich qismlardagi asosiy 
tushunchalarni tasniflashga xam yordam beradi. 
―Aqliy hujum‖ metodi. Bu metod «Elektrotexnika
» 
fanidan aniklangan
muammolarga ko’p sonli echimlar topishga yordam berib, asosiy echimlarni 
tanlash va muqobillarini aniqlash imkoniyatini yaratadi. Hozirda, aniq fanlarda 
―Aqliy hujum‖ metodining quyidagi ko’rinishlaridan keng foydalanilmoqda: 
- Bevosita jamoa bo’lib ―Aqliy xujum‖ olib borish. Bu uslubni kullashdan 
maksad, «Elektrotexnika» fanining urganilayotgan mavzusi bo’yicha mumkin 
qadar katta miqdordagi g`oyalarni yig`ish, masalan, elektr zanjirlarni xisoblash 
usullarining taxlili bilan boglik yangi g`oyalarni aniklash, talabalarni ayni bir 
fikrlash inertsiyasidan holi qilish, ijodiy vazifalarni echish jarayonida dastlab 
paydo bo’lgan fikrlarni engishdir. Bu 
metod
ning asosiy tamoyili va qoidasi - bahs 
ishtirokchilari ishlab chiqqan g`oyalar tanqidini mutloq taqiqlash, har qanday fikrni 
rag`batlantirishdir. Bu 
metod
dan foydalanishning muvaffaqiyatli bo’lishi ko’p 


37 
jixatdan 
o’qituvchi - mashg`ulot raxbariga bog`liq. ―Aqliy xujum‖ 
ishtirokchilarining miqdori 15 kishidan ortmasligi kerak. Mashg`ulotning 
davomiyligi bir soatgacha bo’lishi mumkin.
Yalpi aqliy hujum- U katta guruhlarda (10-20) yangi g`oyalar ishlab chiqish 
samaradorligini sezilarli darajada oshirishni ta`minlaydi. Barcha ishtirokchilar 
kichik-kichik 5-6 kishidan iborat guruxlarga bo’linadi va har bir kichik guruh hal 
qilinadigan ijodiy vazifa va muammo, masalan, elektr mashinalarning 
kommutatsiya jarayonini yaxshilash bo’yicha 15 daqiqa davomida mustaqil 
ravishda o’zaro ―Aqliy hujum‖i o’tkazadi. Shundan so’ng, har bir kichik guruh 
vakili o’z guruxlarida kommutatsiya jarayoni bilan bog`lik g`oya xaqida axborot 
beradi va o’qituvchi raxbarligida jamoa bo’lib, unga baho beradilar va ularning eng 
yaxshilari, betakrorlari tanlab olinadi.
Aqliy shiddatli hujum - destruktiv berilgan baho bilan dialog. Bu uslubda 
yo’lga qo’yilagn dialogning moxiyati shundaki, jamoa bo’lib g`oyalar ishlab 
chiqishda ishtirokchilarning ijodiy imkoniyatlari faollashtiriladi va unga zid 
qoidalar qo’yiladi. Mashg`ulot bosqichma-bosqich quyidagi tarzda o’tkaziladi:
1- bosqich: Miqdor va psixologik muloqot jihatidan maqbul kichik guruhlarni 
shakllantirish. 
2-bosqich: Vazifa, muammodan kelib chiqadigan maqsadlarni ifodalash. 
3-bosqich: To’g`ridan to’g`ri Aqliy xujum qoidasiga asosan har bir guruxda 
g`oyalar ishlab chiqish. 
4-bosqich: G`oyalarni tartibga solish va tasniflash.
5-bosqich: G`oyalarni destruktivlash, yani amalga oshishi imkoniyatlariga 
qarab baxolash. 
6-bosqich: Avvalgi bosqichlarda bildirilgan tanqidiy muloxazalarga baho 
berish.
Kategoriyali sharh- Bu metod ―Aqliy xujum‖ jarayonida talabalar tomonidan 
―Elektrotexnika‖ fani bo’yicha ilgari surilgan g`oya va fikrlarni jamlashga, 
tartibga solishga yordam beradi va chuqur tushinish uchun asos yaratadi. U bilim, 


38 
o’quv va ko’nikmalarni xamda aqliy xarakatlar usullarini rivojlantiradi. Bu 
metodni qo’llash bosqichlari quyidagicha:
1-qadam: Guruhda ―Aqliy hujum‖ o’tkazib, barcha g`oyalarni yozib olish 
kerak. 
2-qadam: Umumiyroq kategoriyalar asosida olingan axborotni ma`lum 
belgilarga ko’ra umumlashtirish kerak.
3-qadam: Xar-bir kategoriyani yozib olib, ularning tagiga olingan axborot yoki 
g`oyalar tegishlicha taqsimlab chiqiladi. 
4-qadam: Taqsimlash jarayonida talabalar ba`zi kategoriyalarning nomlarini 
o’zgartirishlari yoki yangilarini kiritishlari mumkin;
5-qadam: Har-bir gurux boshqa guruxlarning ishlamalari bilan tanishish 
imkoniyatiga ega bo’lishi kerak.
O’qituvchi uchun ko’rsatmalar:
1. Talabalar «Elektrotexnika» fanidan utkazilayotgan mavzuga boglik
tayyorlagan kategoriyalarni bir-biriga taqqoslab, baholash maksadga muvofik 
bulmaydi, bu ishni ular o’zlari qilishsin; 
2. Oldindan tayyorlangan kategoriyalar talabalarga avvaldan tavsiya etilmaydi. 
3. Kategorial sharhning oxirgi natijasi emas, balki jarayonning o’zi muhimdir. 
4. Bu usulni da`vat yoki mulohaza bosqichida qo’llash mumkin. 

Download 1,26 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   25




Download 1,26 Mb.
Pdf ko'rish