Masalaning yechimi: 1) Dastlab elektroliz tenglamasi yoziladi:
Masalani yechishda Faradeyning (II) – qonunidan foydalaniladi.
2) 1 – elektrolizyor uchun 1 mol tuz borligi uchun unga 2 Faradey tok sarflandi, qolgan 2 Faradey tok esa shu eritmadagi suv elektrolizi uchun sarf bo‘ladi. Shunga asoslanib, 1-elektrolizyor katodidagi H2 va Cu massalari topiladi.
3) 2 – elektrolizyorda 2 mol tuz bo‘lganligi uchun unga 4 Faradey tok to‘liq sarf bo‘lib ketadi. Demak, suv elektrolizi uchun tok yetishmaydi, bunda tok faqat Cu ajralishi uchun sarflanadi.
2 – elektrolizyorda: 4 32 = 128 g Cu ajraldi
Javob: 1-elektrolizyorda 66 g; 2 – elektrolizyorda 128 g.
2 – masala. 458,7 g suvda 73,3 g Na2SO4 va CdSO4 aralashmasi eritildi. Kadmiyni batamom ajratib olish uchun eritmadan 2 A kuchga ega bo‘lgan tok 24125 sekund davomida o‘tkazilgan bo‘lsa, aralashmadagi tuzlarning massalarini toping.
Masalaning yechimi:1) Elektroliz tenglamasi yoziladi:
2) Elektrokimyoviy ekvivalent mol topiladi:
3) Bundan Cd ning massasi topiladi: m = E N = 56ekv 0,5 = 28
4) Cd massasidan CdSO4 topiladi
5) Umumiy massa 73,3 g bo‘lganligi uchun Na2SO4 massasi: m = 73,3 - 52 = 21,3 g ekanligi kelib chiqadi.
Javob: 52g CdSO4; 21,3 g Na2SO4
3 – masala. 200 ml 0,1 M Cu (NO3)2 va 300 ml 0,1 M AgNO3 eritmalarining aralashmasi 4 A tok kuchi bilan 965 sekund davomida elektroliz qilindi. Elektroliz tugagandan keyin eritmadagi tuzning massasini (g) toping.
Masalaning yechimi: 1) Reaksiya tenglamalari yoziladi:
2) Dastlab molyar konsentratsiyani topish formulasidan tuzlarning massalari aniqlanadi.
3) Beketov qatorida Ag, Cu dan keyin turganligi uchun dastlab kumushga ketgan tok kuchi aniqlanadi:
Demak, Ag ajralib chiqishi uchun 2 A tok ketgan bo‘lsa, Cu chiqishi uchun 4A – 3A = 1A tok kuchi qoladi.
Dastlabki Cu (NO3)2 dan elektrolizga uchragan tuz massasi ayirilsa, qolgan tuzning massasi kelib chiqadi:
3,76 - 0,94 = 2,82g Cu(NO3)2
Javob: 2,82g Cu (NO3)2
4 – masala. Cu(NO3)2 600g 12 % li eritmasi elektroliz qilinganda anodda 29,55 litr (00C, 101,3 kPa) gaz ajraldi. Elektrolizdan so‘ng eritmadagi modda massa ulushini (%) da aniqlang.
Masalaning yechimi: 1) Tuzlarning massalari topiladi:
m (Cu(NO3)2) = 600 0,12 = 72 g
2) 72g tuzdan qancha hajm O2 ajralganligi topiladi:
Anodda 29,55 litr gaz ajralganligiga asoslanib, 29,55 litr – 4,3 litr = 25,25litr suvdan ajralgan O2 deb qabul qilinadi.
3) Bundan elektrolizga uchragan suv massasini topamiz:
4) Qolgan eritmaning og‘irligi aniqlanadi. Buning uchun, reaksiya tenglamasidan katod va anodda ajralgan modda massalari topiladi.
5) Endi eritmaning massasini topamiz:
m(eritma) = 600 - (24,5 + 6,13 + 40,58) = 528,79gr
6) Topilgan kislota konsentratsiyasini (%) da aniqlaymiz:
Javob:9,12%
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Fanning metodologik poydevori, nima tashkil etadi?
2. Fanning maqsadini ta’riflab bering.
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish.
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: KIMYO 11-sinf darsligi, qo`shimcha adabiyotlar.
O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________.
|
