Ilmiy kengash toshkent davlat transport universiteti soataliyev raximjon raxmonjon o

5 
KIRISH (falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi annotatsiyasi) 
 
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati.
Jahonda avtomobil 
yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlarini baholash va doimiy nazorat 
qilib borishda zamonaviy, resurs tejamkor texnologiyalardan foydalanish hamda 
ularning qiymatini me’yoriy talablar darajasida ushlab turish uchun ta’mirlash 
ishlarini samarali rejalashtirish va avtomobil yo‘llari tarmog‘ining ehtiyojini 
hisobga olib optimallashtirishga alohida ahamiyat berilmoqda. Hozirgi kunda 
rivojlangan mamlakatlarda “…transportga bo‘lgan talabning ortib borishi sababli, 
yirik yo‘l tarmoqlarini shakllantirish 20-asrga xos bo‘lgan bo‘lib, hozirda ushbu 
mamlakatlarning avtomobil yo‘llarini boshqarish korxonalari asosiy strategik 
vazifalarni yangi yo‘l infratuzilmalarini loyihalash va qurishdan mavjud yo‘l 
tarmoqlari holatini yo‘ldan foydalanuvchilar talablariga muvofiq holda ushlab turish 
uchun ta’mirlash va saqlash ishlarini samarali rejalashtirishga o‘zgartirishgan”
1
. Bu 
borada, jumladan ta’mirlash ishlarini rejalashtirish uchun avtomobil yo‘llarining 
transport-ekspluatasion ko‘rsatkichlarini o‘zida jamlagan yagona ma’lumotlar 
bazasini yaratish, avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlarini 
baholash va ta’mirlash ishlari ta’sirida ularning o‘zgarishini modellashtirish orqali 
rejalashtirilgan ta’mirlash ishlarining samaradorligini oshirishga alohida e’tibor 
qaratilmoqda. 
Jahonda avtomobil yo‘llarining xizmat muddatini oshirish, xususan 
yo‘llarda bajarilishi zarur bo‘lgan ta’mirlash ishlarini belgilash muddatlarini 
optimallashtirish, avtomobil yo‘llarini ekspluatatsiya qilish jarayonida transport-
ekspluatatsion ko‘rsatkichlarini doimiy baholab borish hamda ta’mirlash ishlarini 
rejalashtirishni takomillashtirishga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. 
Ushbu yo‘nalishda, jumladan, avtomobil yo’llari to‘shamasining mustahkamligi, 
yo‘l qoplamasining ravonligi va tishlashish koeffitsiyenti kabi transport-
ekspluatatsion ko‘rsatkichlariga transport oqimi hamda havo-iqlim omillarining 
ta’sirini inobatga olib ularning o‘zgarishini nazorat qilish va ta’mir turi hamda uni 
belgilash muddatini optimallashtirish, yo‘l holati o‘zgarishi va ta’mirlash ishlarini 
rejalashtirish 
jarayonini 
modellashtirish 
bo‘yicha 
tadqiqotlar 
ustuvor 
hisoblanmoqda. 
Respublikamizda avtomobil yo‘llarining xizmat muddatlarini oshirish va 
iste’mol xususiyatlarini yaxshilash, belgilanayotgan ta’mirlash ishlarining 
samaradorligini oshirishga yordam beradigan yangi texnologiyalarni ishlab chiqish 
va ularni amalda qo‘llash bo‘yicha keng ko‘lamli chora-tadbirlar amalga 
oshirilmoqda. 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot 
strategiyasida, jumladan “Yo‘l infratuzilmasini takomillashtirish va avtomobil 
yo‘llari tarmog‘ini jadal rivojlantirish”
2
bo‘yicha vazifalar belgilangan. Ushbu 
vazifalarni amalga oshirishda, xususan, zamon talablariga javob beradigan 
avtomobil yo‘llarini qurish va mavjudlarini samarali ekspluatatsiya qilish orqali 
xizmat muddatlarini oshirish, jumladan yo‘lning transport-ekspluatatsion 
1
 
https://addi.ehu.es/bitstream/handle/10810/31891/applsci-08-01041.pdf?sequence=1&isAllowed=y
 
2
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi PF-60-son “2022-2026 yillarga mo‘ljallangan 
Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmoni.

6 
ko‘rsatkichlarini o‘zida jamlagan ma’lumotlar bazasini yaratish hamda 
optimallashtirish algoritmlari asosida mavjud byudjet cheklovlari sharoitida 
belgilangan ta’mirlashni samarali rejalashtirish muhim hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-60 son “2022-2026 yillarga 
mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”gi, 
PF-5890-son “O‘zbekiston Respublikasi yo‘l xo‘jaligi tizimini chuqur isloh qilish 
chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmonlari, PQ-4545-son “Yo‘l sohasini boshqarish 
tizimini yanada takomillashtirishga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Qarori hamda 
mazkur faoliyatga tegishli boshqa meʼyoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan 
vazifalarni amalga oshirishga ushbu dissertatsiya tadqiqoti muayyan darajada 
xizmat qiladi. 

Download 1,51 Mb.