214
[/] bo`lish
[<<] chapga
surish
[>=] katta yoki teng
[%] modul
olish
[-] unar minus
[+] unar plyus
[>>] o`ngga
surish
[<] kichik
[++] birga oshirish
[<=] kichik yoki teng
[
--
] birga kamaytirish
[~] inkor
Imlo amallar
Qiymat berish va
shartli amallar
Tipli amallar
Manzilli amallar
[ () ] – doirali
qavs
[=] - oddiy qiymat
berish
[(tip)]
–
tipni
o`zgartirish
[&]
-
manzilni
aniqlash
[ [] ] – kvadrat
qavs
[op=] - murakkab
qiymat berish
sizeof-
hajmni
hisoblash
[*]
-
manzil
bo`yicha
qiymat
aniqlash yoki
joylash
[,] - vergul
[?] – shartli amal
C++ da arifmetik amallar. Ko`p dasturlar bajarilishi davomida arifmetik
amallarni bajaradi.
5.6-jadval. Arifmetik amal.
Arifmetik amal
Arifmetik operator
Algebraik ifoda
C++ dagi ifodasi
Qo`shish
+
A+B
A+B
Ayirish
-
A-B
A-B
Ko`paytirish
*
AB
A*B
Bo`lish
/
A/B
A/B
Modul
olish
%
A MOD B
A % B
Ba`zi bir xususiyatlar
. Butun sonli bo`lishda, yani bo`luvchi ham,
bo`linuvchi ham butun son bo`lganda, javob butun son bo`ladi. Javob
yaxlitlanmaydi, kasr qismi tashlab yuborilib, butun qismining o`zi qoladi.
Modul operatori [%] butun songa bo`lishdan
kelib сhiqadigan qoldiqni
beradi.
x%y
ifodasi
x
ni
y
ga bo`lgandan keyin chiqadigan qoldiqni beradi. [%]
215
operatori faqat butun sonlar bilan ishlaydi. Haqiqiy sonlar bilan ishlash uchun
"
math.h
" kutubxonasidagi
fmod
funksiyasini qo`llash kerak.
Qavslar.
C++
da qavslarning ma`nosi xuddi algebradagidekdir. Undan
tashqari boshqa boshqa algebraik ifodalarning ketma-ketligi ham odatdagidek.
Oldin ko`paytirish, bo`lish va modul olish operatorlari ijro qilinadi. Agar bir necha
operator
ketma-ket kelsa, ular chapdan o`nga qarab ishlanadi. Bu operatorlardan
keyin esa qo`shish va ayirish ijro etiladi. Masalan,
k = m * 5 + 7 % n / (9 + x);
Birinchi bo`lib
m * 5
hisoblanadi. Keyin
7 % n
topiladi va qoldiq
(9 + x)
ga
bo`linadi.
Chiqqan javob esa
m * 5
ning javobiga qo`shiladi. Lekin biz o`qishni
osonlashtirish uchun va xato qilish ehtimolini kamaytirish maqsadida qavslarni
kengroq ishlatishimiz mumkin. Yuqoridagi misolimiz quyidagi ko`rinishga ega
bo`ladi.
k = ( m * 5 ) + ( ( 7 % n ) / ( 9 + x ) );
Amallar odatda
