• 5.3. C++ da amallar  Muhim so`zlar
  • 5.6-jadval. Arifmetik amal.
  • Ba`zi bir xususiyatlar
  • Mustahkamlash uchun savollar




    Download 7,16 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet137/308
    Sana30.05.2024
    Hajmi7,16 Mb.
    #257687
    1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   308
    Bog'liq
    Информатика

     Mustahkamlash uchun savollar. 
    1.
    C++ da o`zgarmaslarning necha xil tipi bo`ladi ? 
    2.
    A=5E10; A qanday o`zgarmas ? 
    3.
    Satrli o`zgarmasga misol keltiring. 
    4.
    Enum qanday o`zgarmaslarni e`lon qilish uchun ishlatiladi ? 
    5.
    Nomlangan o`zgarmaslarga misol keltiring. 
    6.
    Null ko`rsatkich deganda nimani tushunasiz? 
    7.
    Boolean orqali qanday o`zgarmaslar e`lon qilinadi. 
    8.
    Short int va int tiplarini farqi nimada ? 
    9.
    Ishorasiz tip deganda nimani tushunasiz? 
    10.
    Yangi tip kiritish mumkinmi ?
    5.3. C++
     da amallar 

    Muhim so`zlar:
    arifmetik, razraydli, nisbat, mantiqiy, imlo, qiymat 
    berish, shartli, tipli, manzilli amallar, qavslar, unar, binar. 

    Bilib olasiz: 
    arifmetik, razraydli, nisbat, mantiqiy, imlo, qiymat berish, 
    shartli, tipli, manzilli amallardan foyadalinish va qo`llash, vazifalarini. 
     
    C++
    tilida amallar sakkiz guruhga bo`linadi. Ular quyidagi jadvalda 
    keltirilgan.
     
     
    5.5-jadval. Amallar. 
    Arifmetik amallar 
    Razryadli 
    amallar 
    Nisbat amallari 
    Mantiqiy amallar 
    [+] qo`shish
    [&] va 
    [==] teng 
    [&&] va
    [
    -
    ] ayirish 
    [|] yoki 
    [!=] teng emas 
    [||] yoki 
    [*] ko`paytirish
    [
    ^
    ] inkor 
    [>] katta 
    [!] inkor 


    214 
    [/] bo`lish 
    [<<] chapga 
    surish 
    [>=] katta yoki teng 
    [%] modul olish 
    [-] unar minus 
    [+] unar plyus
    [>>] o`ngga 
    surish 
    [<] kichik 
    [++] birga oshirish 
    [<=] kichik yoki teng
    [
    --
    ] birga kamaytirish 
    [~] inkor 
    Imlo amallar 
    Qiymat berish va 
    shartli amallar 
    Tipli amallar 
    Manzilli amallar 
    [ () ] – doirali 
    qavs 
    [=] - oddiy qiymat 
    berish
    [(tip)] 
    – 
    tipni 
    o`zgartirish 
    [&] 

    manzilni 
    aniqlash 
    [ [] ] – kvadrat 
    qavs 
    [op=] - murakkab 
    qiymat berish 
    sizeof- 
    hajmni 
    hisoblash 
    [*] 

    manzil 
    bo`yicha 
    qiymat 
    aniqlash yoki joylash
    [,] - vergul 
    [?] – shartli amal
    C++ da arifmetik amallar. Ko`p dasturlar bajarilishi davomida arifmetik 
    amallarni bajaradi.
    5.6-jadval. Arifmetik amal. 
    Arifmetik amal 
    Arifmetik operator 
    Algebraik ifoda 
    C++ dagi ifodasi 
    Qo`shish 

    A+B 
    A+B 
    Ayirish 

    A-B 
    A-B 
    Ko`paytirish 

    AB 
    A*B 
    Bo`lish 

    A/B 
    A/B 
    Modul olish

    A MOD B 
    A % B 
    Ba`zi bir xususiyatlar
    . Butun sonli bo`lishda, yani bo`luvchi ham, 
    bo`linuvchi ham butun son bo`lganda, javob butun son bo`ladi. Javob 
    yaxlitlanmaydi, kasr qismi tashlab yuborilib, butun qismining o`zi qoladi. 
    Modul operatori [%] butun songa bo`lishdan kelib сhiqadigan qoldiqni 
    beradi.
    x%y
    ifodasi 
    x
    ni 
    y
    ga bo`lgandan keyin chiqadigan qoldiqni beradi. [%] 


    215 
    operatori faqat butun sonlar bilan ishlaydi. Haqiqiy sonlar bilan ishlash uchun 
    "
    math.h
    " kutubxonasidagi 
    fmod
    funksiyasini qo`llash kerak. 
    Qavslar.
    C++
    da qavslarning ma`nosi xuddi algebradagidekdir. Undan 
    tashqari boshqa boshqa algebraik ifodalarning ketma-ketligi ham odatdagidek. 
    Oldin ko`paytirish, bo`lish va modul olish operatorlari ijro qilinadi. Agar bir necha 
    operator ketma-ket kelsa, ular chapdan o`nga qarab ishlanadi. Bu operatorlardan 
    keyin esa qo`shish va ayirish ijro etiladi. Masalan,
    k = m * 5 + 7 % n / (9 + x);
    Birinchi bo`lib 
    m * 5
    hisoblanadi. Keyin 
    7 % n
    topiladi va qoldiq 
    (9 + x)
    ga 
    bo`linadi. Chiqqan javob esa 
    m * 5
    ning javobiga qo`shiladi. Lekin biz o`qishni 
    osonlashtirish uchun va xato qilish ehtimolini kamaytirish maqsadida qavslarni 
    kengroq ishlatishimiz mumkin. Yuqoridagi misolimiz quyidagi ko`rinishga ega 
    bo`ladi. 
    k = ( m * 5 ) + ( ( 7 % n ) / ( 9 + x ) ); 
    Amallar odatda 

    Download 7,16 Mb.
    1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   308




    Download 7,16 Mb.
    Pdf ko'rish