“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali

“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali 
http://iqtisodiyot.tsue.uz/journal
  
382
 
давомида умумиқтисодий усуллар билан бир қаторда тизимли таҳлил, 
умумлаштириш, абстракт
-
мантиқий фикрлаш, статистик усуллар, корреляцион
-
регрессион ва эмпирик таҳлил каби усулларидан фойдаланилган.
Таҳлил ва натижалар
Бугун рақамли технологиялар барча соҳаларга ва одамлар ҳаётига жадал кириб 
боряпти. Мамлакатимизда ҳам рақамли иқтисодиётни ривожлантириш энг муҳим 
вазифага айланган. Президентимизнинг 2020 йил 28 апрелдаги “Рақамли иқтисодиёт 
ва электрон ҳукуматни кенг жорий этиш чора
-
тадбирлари тўғрисида”ги қарорида 
2023 йилга бориб рақамли иқтисодиётнинг мамлакат ялпи ички маҳсулотидаги 
улушини 2, ушбу соҳадаги хизматлар ҳажмини 3 баравар ошириш, улар экспортини 
100 миллион АҚШ долларига етказиш вазифаси қўйилган.
Статистик маълумотларга кўра, рақамли иқтисодиётнинг мамлакатлар ялпи 
ички маҳсулотидаги улуши АҚШда 10,9 фоиз, Хитойда 10 фоиз, Ҳиндистонда 5,5 
фоизини ташкил этади. “Vouchercloud” портали тадқиқотчилари дунёдаги “энг ақлли” 
25 давлат рўйхатини эълон қилди. Ўтказилган тадқиқот натижаларига кўра, биринчи 
ўринни Япония эгаллаган. Кунчиқар юрт тадқиқотнинг асосий кўрсаткичлари —
Нобель мукофоти лауреатлари сони, аҳолининг ўртача IQ (ақл
-
заковат) даражаси, 
мактаблардаги ўзлаштириш кўрсаткич бўйича ҳам энг юқори баҳога сазовор бўлди
[1]. 
Кейинги ўринлардан Швейцария, Хитой, АҚШ ва Нидерландия жой олди. Хитой 
аҳоли ақл
-
заковат даражаси юқори бўлгани учун учинчи ўринни олган бўлса, АҚШга 
тўртинчи ўринда жойлашишига Нобель мукофоти лауреатлари сони ёрдам берди. 
Жанубий Корея, Тайвань ва Сингапур билимли (ақл
-
заковатли) ёшлар сони бўйича 
етакчи ўринларда, аммо фақатгина Нобель мукофоти лауреатлари сони камлиги 
сабабли рейтингда юқорида жойлаша олмади.
“McKinsey” экспертларининг баҳолаши бўйича, бугунги кунда жаҳон ЯИМнинг 
қарийб 10 фоизи
рақамли активларга тўғри келади, шу билан бирга, уларни ишлаб 
чиқиш суръати жаҳон иқтисодий ўсишининг 30 фоизига тенг. Рақамли активларнинг 
ривожланиши акселератор (тезлаштирувчи) ҳаракатига ўхшайди.
Шубҳасиз, 
рақамли 
иқтисодиёт 
–
келажак. 
Миллий 
иқтисодиёт 
рақобатбардошлиги кўп жиҳатдан рақамли иқтисодиётнинг муҳим таркибий қисми 
ҳисобланган Саноат 4.0 инқилобига мослашиш, рақамли технологияларни 
иқтисодиётнинг барча соҳаларига, хусусан кичик бизнес субъектлари фаолиятига 
жорий этишни қанчалик қисқа фурсатда ҳал этишимизга чамбарчас боғлиқ
. 
Кичик 
бизнес субъектлари фаолиятига рақамли технологияларни самарали ташкил этиш 
рақамли технологиялар соҳасида етарли компетенцияларга эга бўлган етук кадрларга 
бориб тақалади. Бу борада ҳам тизимли тадбирлар йўлга қўйилганлигини таъкидлаш 
зарур.
Шунингдек, бугунги кунда кичик бизнес субъектлари барқарорлигининг муҳим 
кўрсаткичи ҳам ҳажм, ҳам вақт бўйича ижобий ва салбий оқимлар даражаси 
ҳисобланади. Бу, айниқса, кичик бизнес субъектлари учун муҳим, чунки уларда йирик 
корхоналар каби молиявий ресурс ва маблағлар захиралари мавжуд эмас. Уларнинг 
моҳияти келажакдаги молиявий даврнинг ҳар бир оралиғида корхоналар тўлов 
қобилиятининг етарли даражасини бир вақтнинг ўзида таъминлашдан иборат.

Download 434,99 Kb.