1.1-жадвал
Республика ва Қашқадарё вилояти бўйича сабзавот етиштириш
кўрсаткичлари ўзгариши динамикаси
(барча тоифадаги хўжаликларда)
1
Кўрсаткичлар
Йиллар бўйича
2020
йилда
2005
йилга
нисбат
ан, (%)
2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019
2
2020
Р
е
с
п
убл
и
к
а
бў
й
и
ч
а
Экин
майдони,
(минг га)
137,7 173,0 194,1 206,0 208,3 209,7 213,6 220,5
160,13
Ялпи ҳосил,
(минг тонна)
2971,6 6346,41028,1 11242,
5
11433,
6
6129,5 6481,2 6650,3
223,80
Ҳосилдорли
к,
(ц/га)
215,8 252,5 277,2 285,2 297,1 292,3 303,4 301,6
139,76
Қ
аш
қ
а
д
а
р
ё
в
и
л
о
я
т
и
бўй
и
ч
а
Экин
майдони,
(минг га)
28,1 28,6
29,1 30,9 34,6 24,6 36,2 38,1
135,59
Ялпи ҳосил,
(минг тонна)
549,3 559,6 579,1 580,1 685,9 434,0 780,1 810,3
147,52
Ҳосилдорли
к,
(ц/га)
195,4 195,6 199,0 187,9 198,2 176,4 215,4 212,7
108,85
Қашқадарё
вилояти
ҳосилдорлиги
Республика
кўрсаткичига
нисбатан
(%)
90,5
77,5 71,8 65,9 66,7 60,3 71,0 70,5
х
(+, -)
-20,4 -56,9 -78,2 -97,3 -98,9 -115,9 -88,0 -88,9
х
Мева-сабзавот маҳсулотларини ишлаб чиқариш ҳажмлари ўзгариши энг
аввало маҳсулотларни сотиш соҳасидаги деҳқон учун қулайликлар ва бозорда
талаб даражасининг доимийлигига боғлиқ бўлади. Бугунги кунда ушбу икки
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат Статистика қўмитаси маълумотлари асосида муаллиф томонидан
ишлаб чиқилган
.
654
омил асосий ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлмоқда. Чунки асосий маҳсулот
деҳқон хўжаликларида етиштирилиши, унча катта бўлмаган инвестиция
ҳисобига ҳам маҳсулот ҳажми ошишини таъминлаши мумкин. Лекин, айни
пайтда маҳсулотларни сотиш соҳасидаги муаммолар маҳсулот ҳажмининг
кескин камайишига олиб келувчи кучли омил ҳисобланади.
Республикамиз сифатли жаҳон бозори талабларига жавоб берувчи мева
етиштириш борасида ҳам катта имкониятларга эга (1.2-жадвал).
Таҳлиллар кўрсатишича, республикамизда сўнгги ўн йил давомида боғлар
майдони ҳам ўсиб бормоқда. Хусусан, 2005 йилда барча тоифадаги хўжаликлар
ихтиёрида жами 208,2 минг гектар боғлар мавжуд бўлган бўлса, 2020 йилга
келиб боғлар майдони 299,6 минг гектарни ташкил қилиб, 143,9 фоизга ортган.
Шу даврда боғлар ҳосилдорлиги 62,3 центнердан 133,4 центнерга ёки 2,1
мартага ошган бўлсада, ҳосилдорлик борасида эришилган натижалар жуда
катта кўрсаткич эмас. Чунки республикамизда боғдорчилик ҳудудларининг
тупроқ
унумдорлигини,
боғдорчилик
соҳасидаги
кўп
асрлик
бой
тажрибаларимизни,
соҳада
шаклланган
мутахассислар
ва
илмий
салоҳиятимизни ҳисобга оладиган бўлсак, кўп миқдордаги инвестициялар сарф
қилмасдан туриб ҳам 140-150 центнердан ҳосил олишни таъминлаши мумкин.
Шу билан биргаликда интенсиф типдаги боғларда 400-500 центнердан ҳосил
кўтариш мукинлигини амалиёт исбот қилмоқда.
Агарда Қашқадарё вилоятидаги боғлар ҳосилдорлигига эътибор
берадиган бўлсак, натижалар янада паст. Жумладан, вилоят бўйича барча
тоифадаги хўжаликларда 2005 йилда 75,6 центнердан ҳосил олинган бўлса,
кейинги йилларда ошиб борган бўлсада 2020 йилга келиб 98,6 центнердан
ўртача ҳосил олишга эришилган. Бу кўрсаткич ўртача республика
кўрсаткичидан ҳам (26-32 фоизга) анча паст.
|
