qancha qalin bo’lgani bilan, chang undan o’tib ketadi. Ikkinchi tomondan
qalinlashtirilgan mato orqali havoning sizib o’tishi qiyinlashadi, bu esa o’z navbatida
ba’zi bir muammolarni keltirib chiqaradi.
Bu muammolarning eng asosiysi havo tozalash qurilmasining qarshiligining ortib
ketishidir. Katta qarshilikka ega bo'lgan qurilma nihoyatda qimmatbaho bo'lishi bilan
birga, ko'p miqdorda elektr quvvati talab qiladi.
Yuqorida aytib o’tilgan fikrlarni mulohaza qilib, havo tozalash qurilmalarini tanlash
birinchidan havo tarkibidagi changning tarkibini, xavflilik darajasini, mayda-
yirikligini, shuningdek, uning qimmatbaho moddalardan tashkil topganligini (masalan,
oziq-ovqat mahsulotlaridan tashkil topgan bo’lsa), uni tozalashda yuqori
samaradorlikka ega bo'lgan chang tozalash qurilmalaridan foydalaniladi. Agar chang
oddiy qipiq, ko’mir changlari, metall changlari bo'lsa, bunday changlangan havoni
markazdek qochma harakatga asoslangan arzon, lekin samaradorligi kamroq bo’lgan
tozalash qurilmalaridan foydalaniladi. Agar chang tarkibida qo’rg’oshin, simob va
boshqa og’ir metallar changlari mavjud bo’lsa, ma’lumki bu changlar odam organizmi
uchun juda xavfli asoratlar hosil qilishi mumkin bo’lganligi sababli, bularni tozalash
uchun, qimmat bo’lishidan qat’i nazar yuqori samaradorlikka ega bo’lgan chang
tozalash qurilmalaridan foydalaniladi.
Chang tozalash qurilmalari o’zining tuziiishi va ishlash usuli bilan xilma-xildir,
ulardan chang tozalash kameralari, siklonlar, turli filtrlar. Chang havo tarkibidan o’z
og’irligi asosida, markazdan qochma kuchlardan foydalangan holda, inersiya kuchiga
asosan, materiallar orqali filtrlash yo’li bilan va elektr toki yordamida ajratib olinishi
mumkin. Chang tozalash qurilmalaridan yuqorida sanab o’tilgan kuchlar ayrim holda
yoki bir necha usulni o’ziga jamlagan holda ishlatilishi mumkin.
Bundan tashqari quruq va namlanuvchi chang tozalash qurilmalari mavjud. quruq
chang tozalash qurilmalari asosan changga aylangan moddaning qimmatbaho bo'lgan
hollarda (masalan, un, metall va tolasimon changlar) va shuningdek, organik
moddalardan tashkil topgan changlarni (masalan, yog
=
och, paxta tozalash sanoati
changlari) tozalash maqsadida qo’llaniladi. Chunki organik changlarning suv bilan
birikmasi achib qo’lansa hid chiqarishi va uni boshqa maqsadlarda ishlatilishida
qiyinchiliklarga olib keladi.
Namlangan chang tozalash qurilmalaridan mineral moddalardan tashkil topgan
keraksiz changlarni (masalan, kul, tosh va qum changlari) tozalashda qo’llaniladi.
