Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning




Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/31
Sana24.11.2023
Hajmi2,13 Mb.
#104420
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   31
Bog'liq
Optik materiallar va ularning texnologiyasi

 
2. Kerakli asboblar
(1) 
platforma
(2) 
lazer nuri manbai 
(3) 
Yassi koʻzgu
(4) 
D-shaklidagi linza
(5) 
Optik ustun 
3. Qisqacha nazariya
Biror bir muhitda tarqalayotgan yorugʻlik optik jihatdan boshqa muhitga 
oʻtganida yorugʻlikning qaytishi va sinishi hodisalari roʻy beradi. Aytaylik, 
yorugʻlik nuri sindirish koʻrsatkichi 
1
n
boʻlgan muhitda tarqalib tekis 
yuzaga 

burchak ostida tushayotgan boʻlsin (5.1-rasmga qarang). Tushish 
burchagi yuzaga oʻtkazilgan normalga nisbatan olinadi. Qaytgan nur 
normalga nisbatan 
'

burchakni tashkil etadi. Yorugʻlikning qaytishi 
qonuniga koʻra tushish va qaytish burchaklari oʻzaro teng boʻladi:
'
 

(5.1)
Sindirish koʻrsatkichi 
2
n
boʻlgan ikkinchi muhitga kirgan nur esa 
tarqalish yoʻnalishini oʻzgartiradi. Bu singan nur normalga nisbatan 
''

tashkil qilib tarqaladi. Tushuvchi, qaytuvchi va singan nurlar hammasi bir 
tekislikda yotadi. Burchaklar 

va 
''

orasidagi bogʻlanish sinus qonuni 
orqali ifodalanadi:
2
''
1
sin
sin
n
n



(5.2) 


27
Tasavvur qilaylik, birinchi muhit sindirish koʻrsatkich 
1
n
ikkinchi muhit 
sindirish koʻrsatkichidan 
2
n
dan kattaroq boʻlsin. Ma’lum bir tushish 
burchagi 
k

(toʻla ichki qaytish burchagi) da qaytgan nur 2 muhit 
chegarasiga parallel yoʻnalishda ketadi. Normalga nisbatan 90 gradusga 
teng boʻladi. Shu toʻla ichki qaytish burchagidan kattaroq boʻlgan barcha 
burchaklarda yorugʻlik ikki muhit chegarasidan toʻla qaytadi. Toʻla ichki 
qaytish burchagini topish uchun 2-tenglamadagi 
k
 

va 
''
90



desak, sinus 
qonuni quyidagi koʻrinishga ega boʻladi: 
sin

𝑘
=
𝑛
2
𝑛
1
(5.3) 
5.1-rasm. Yorugʻlikning qaytishi va sinishining sxematik tasvirlanishi

Download 2,13 Mb.
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   31




Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning

Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish