Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning




Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/31
Sana24.11.2023
Hajmi2,13 Mb.
#104420
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31
Bog'liq
Optik materiallar va ularning texnologiyasi

2-mashq 
Bu mashqni bajarishdan asosiy maqsad mis kuporosining suvdagi 
ma’lum konsentratsiyali eritmasi yoki kanifolning spirtdagi eritmasining 
distillangan suvdagi aralashmasi uchun yutilish koʻrsatkichi 

hamda oʻtish 
A va yutilish B koeffitsiyentlari aniqlanib, Buger–Lambert qonuni 
bajarilishini tekshirish. 
Mashqni bajarish uchun 0,5 litrli shisha idishda yarim litr miqdorda 
tayyorlangan mis kuporosining suvdagi eritmasi (1

3 % atrofida) olinadi. 
Birinchi boʻlib shisha idishga (kran berk) mis kuporosining suvdagi 
eritmasi solinib uni shtativga ma’lum balandlikda joylashtiriladi. 
Fototokni oʻlchash sxemasi ulanib, uni ish holatida ekanligini tekshirib 
koʻriladi. 
Yorugʻlik manbai sifatida ishlatilayotgan lazer yoqilib, uning ishlash 
rejimi stabillashguncha (1-2 minut) kutiladi va lazer nuri koʻzguga qarab 
yoʻnaltiriladi. Bunda fotodiodda hosil boʻlgan tok oʻlchanadi. Bu tok 
yorugʻlik intensivligi boshlangʻich qiymatiga (I
o
) mos keladi. Bunda bir 
necha marta tokning qiymatini oʻlchab, oʻrtachasi olinadi. Soʻngra rezina 
trubkadagi kran ochilib eritma sathi balandligini 5 sm gacha koʻtariladi va 
kran berkitiladi. Yana tokni oʻlchash sxemasi ulanib shu qalinlikka mos 
keluvchi fototokni mikroamper koʻrsatishidan yozib olinadi. Eritma ustuni 


20
to 35 sm boʻlguncha har bir 5 sm balandligidagi (demak 7 ta nuqtada) 
fototok oʻlchab boriladi va oʻlchashlar suv har 5 sm ga kamaytirilib tajriba 
qaytariladi. Bu oʻlchashlar 4-6 marta (yuqoriga 2-3 marta, pastga qarab 2-3 
marta) qaytariladi va har eritmaning qalinligi uchun tokning oʻrtacha 
qiymati olinadi. 
Oʻlchash natijalari quyidagi jadvalga yoziladi. 
3.2-jadval. 
Oʻlchash natijalari 
x, m I
o
, A I, A 

<

> A <A
B <B
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
7. 
Olingan natijalardan foydalanib yutilish koʻrsatkichi 

hamda (3.10) va 
(3.11) ifodalardagi oʻtish A va yutilish B koeffitsiyentlarini topamiz. 
Olingan natijalarni bir-biri bilan taqqoslab xulosa chiqariladi. 

Download 2,13 Mb.
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31




Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning

Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish