• Tajriba natijalari quyidagi jadvalga kiritiladi 2.1-jadval.
  • 5. Nazorat savollari
  • Topshiriq: Mavzuda yoritilgan shisha moddasining qoʻllanilishi haqida olgan maʻlumotlar asosida 2.2-jadvalni toʻldiring. 2.2- jadval
  • Buger-Ber qonuni asosida yorugʻlikning yutilish va oʻtish koeffitsiyentlarini hisoblash Ishning maqsadi
  • Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning




    Download 2,13 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet5/31
    Sana24.11.2023
    Hajmi2,13 Mb.
    #104420
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31
    Bog'liq
    Optik materiallar va ularning texnologiyasi

    4. Tajriba qurilmasi 
      
    2.3-rasm. 
    Tajriba qurilmasining koʻrinishi
    Laboratoriya yigʻilgandan keyin lazer nuri va D-shakildagi linzadan nur 
    2.4b-rasm koʻrinishga keltirilishi kerak
    Diodli lazer 
    Silindrsimon 
    linza 
    Nur transportiri 
    Optik taglik 


    11
    2.4-rasm. 
    Yorugʻlikning sinishi va toʻla ichki qaytishining tasvirlanishi
    Tajriba natijalari quyidagi jadvalga kiritiladi 
    2.1-jadval. 
    Tajriba natijalari 

    Tushish burchagi, 
    graduslarda
    Sinish burchagi, 
    graduslarda 
    Sindirish 
    koʻrsatkichi 
    1
    2
    3
    4
    5
    Oʻrtachasi


    12
     5. Nazorat savollari 
    1. Moddaning sindirish koʻrsatkichi deganda nimani tushunasiz? 
    2. Nisbiy sindirish koʻrsatkichi nimalarga bogʻliq? 
    3. Yorugʻlik bir muhitdan boshqa bir muhitga oʻtganida qaysi paramertlari 
    oʻzgarib, qaysilari oʻzgarmasdan qoladi? 
    4. Bir jinsli optik muhit deganda nimani tushunasiz? 
    5. Tabiatdagi ikki muhit chegaralariga misollar keltiring. 
    Topshiriq: 
    Mavzuda yoritilgan shisha moddasining qoʻllanilishi haqida olgan 
    maʻlumotlar asosida 2.2-jadvalni toʻldiring. 
     
    2.2- jadval 
    № 
    Afzalliklari 
    Kamchiliklari 
    1. 
    2. 
    3. 
    4. 
    3-laboratoriya ishi: 
    Buger-Ber qonuni asosida yorugʻlikning yutilish va oʻtish 
    koeffitsiyentlarini hisoblash  
    Ishning maqsadi
    Yutilish koʻrsatkichini aniqlash va spektral oʻtish va yutilish 
    koeffitsiyentlarini suyuq aralashmaning qalinligi va konsentratsiyasiga 
    bogʻliqligini olish. 
    Yorugʻlikning modda (suyuqlik, gazsimon, qattiq jism) bilan oʻzaro 
    ta’siri uning absorbsiya, refraksiyasi, qutblanishi, sochilishi va hokazolar 
    orqali namoyon boʻladi. Bu hodisalarning har biri ma’lum bir kattaliklar 
    orqali miqdoriy tavsiflanadi: bular − yutilish koeffitsiyenti, qutblanish 
    darajasi, sochilgan nurning intensivligi va hokazolar bilan nomlanadi. 
    Yorugʻlikning 
    ikki 
    muhit 
    chegarasida 
    qaytishi 
    va 
    sinishini 
    oʻrganayotganda uning yutilishi va sochilishini hisobga olmaymiz. Shuning 
    uchun bu jarayon faqat bitta kattalik − sindirish koʻrsatkichi n orqali 


    13
    ifodalanadi. Agar biz yorugʻlik intensivligi kamayishini ham hisobga 
    olmoqchi boʻlsak, u holda sindirish koʻrsatkichi bilan bir qatorda muhitda 
    yorugʻlikning yutilishi va sochilishini hisobga oluvchi ekstinksiya 
    koeffitsiyenti (yoki yutilish koʻrsatkichi)ni kiritishimiz kerak boʻladi. 
    Biror bir muhitdan oʻtayotgan yorugʻlik toʻlqinining elektromagnit 
    maydoni ta’sirida muhitning elektronlari tebranadi va toʻlqin energiyasining 
    bir qismi elektronlarni (optik elektronlarni, ya’ni, odatda, atomga eng 
    kuchsiz bogʻlangan valent elektronlarni yorugʻlik dispersiyasining klassik 
    nazariyasidagi modelga e’tibor bering) tebrantirishga sarf boʻladi. 
    Modda sirtiga I
    o
    intensivlikli monoxromatik parallel nurlar dastasi (yassi 
    toʻlqin) tushayotgan boʻlsin, intensivlikning (dI) kamayishi moddaning 
    qalinligi (dx) ga va muhitdan oʻtayotgan (I) intensivlikka proporsional 
    boʻladi. 
    dI
    
    Idx 
    (3.1) 
    Birinchi formuladan 
    𝑑𝐼
    𝐼
    =

    𝑑𝑥. 
    Bu ifodani I
    o
    dan I gacha va 0 dan x gacha integrallab quyidagini olamiz: 

    Download 2,13 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31




    Download 2,13 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti optik materiallar va ularning

    Download 2,13 Mb.
    Pdf ko'rish