Transport-logistika klasteri (TLK)




Download 9,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet377/447
Sana15.07.2024
Hajmi9,47 Mb.
#267669
1   ...   373   374   375   376   377   378   379   380   ...   447
Bog'liq
Сборник готовый

Transport-logistika klasteri (TLK)
deganda – yuk va yo‘lovchilarni saqlash, tashish va 
kuzatibb borishga ixtisoslashgan, shuningdek infratuzilma obyektlariga xizmat ko‘rsatuvchi 
geografik jihatdan o’zaro bog’langan hamda bir-birining zaif tomonlarini to‘ldiruvchi kompaniyalar 
guruhi tushuniladi. 
Jahon amaliyotida transport-logistik klasterlari faoliyatini tashkil etishga 2 xil yondashuv 
mavjud: 
1. TLK ma’lum bir sanoat ishlab chiqarish (sanoat hududi, korporatsiya, kartel, blok) 
infratuzilmaviy elementi sifatida tahskil etiladi, TLK shartli ravishda sanoat klasterining bir elementi 
sifatida shakllantiriladi. 
2. TLK klasterlar alohida mustaqil tizim sifati shakllantirilib, uning maqsadi xomashyo 
yetkazib beruvchilar, ishlab chiqarish tuzilmalari va tayyor mahsulot iste’molchilari o‘rtasida 
yetkazib berish zanjirlarini samarali boshqarishdir. Ushbu holatda TLK transport-logistika 
elementlarini (yuk terminlallari, terminal-ombor va transport-ekspeditorlik majmualari)
shakllantirish va rivojlantirish, logistika kompaniyalarini umumiy logistika tizimi tarkibiga jalb 
etishga xizmat qiladi. 
Logistika klasterini shakllantirishdan maqsad oʻzaro bogʻlangan faoliyat yoʻli bilan umumiy 
resurslarni almashish, innovatsion texnologiyalardan foydalanishni soddalashtirish, moddiy 
resurslarni safarbar qilish orqali maʼlum hududning raqobatdosh ustunliklaridan foydalanishdir. 
Transport-logistika klasteri tasniflanish turiga ko’ra turli xil boʻladi.(1-jadval) [3] 
Transport-logistik klasterlari quyidagi tamoyillar asosida yaratiladi: 
- yagona transport makonini shakllantirish; 


546 
- yangi texnologiyalar va innovatsiyalar asosida logistika jarayonlarini takomillashtirish; 
- klasterni asosiy qismini tashkil etuvchi klaster a’zolarining manfaatlarini muvofiqlashtirish 
uchun biznes sheriklik usullarini va vositalarini optimallashtirish
- mintaqaviy, milliy va xalqaro miqyosda transport-logistika klasterini rivojlantirishning 
umumiy strategiyasini shakllantirish; 
- xususiy sarmoyalarni jalb etish
- yangi texnologiyalar va innovatsiyalar asosida tranport-logistika jarayonlarini 
takomillashtirish; 
Klaster siyosatining tashabbuskori sifatida davlat manfaatlariga ustuvor ahamiyat beriladi, 
shu bilan transport-logistika klasterini yaratish maqsadga muvofiqligining asosiy sharti: 
- birinchi navbatda, respublikani rivojlantirish strategiyasiga, shu jumladan raqobat muhitini 
shakllantirish va investisiya jozibadorligiga muvofiqligi; 
- ikkinchidan, modernizatsiya qilish, infratuzilma kompleksini yaratish, transport sohasining 
raqobatbardoshligini oshirish siyosatini olib borish, shu jumladan davlat xususiy sheriklik 
loyihalarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha davlatning ustuvor vazifalarini hal qilish. [5]
Transport-logistika klasterini yaratish resurslarni, kapitalni mahalliylashtirish va 
konsentratsiyalashga va boshqa ishtirokchilarni jalb qilishga qaratilgan katta mablag‘larni talab 
qiladi. Uning shakllanishi turli ijtimoiy guruhlarning manfaatlariga ta’sir qiladi. Odatda, na biznes va 
na davlat o‘z-o‘zidan klaster yaratish uchun barcha zarur shart-sharoitlarni yaratishga qodir emas. 
Zamonaviy transport-logistika klasterini faqat davlat va ishbilarmon doiralar o‘rtasidagi konstruktiv, 
o‘zaro manfaatli va uzoq muddatli sheriklik doirasida yaratish mumkin. 
Transport-logistika klasteridagi tashkiliy munosabatlar xo‘jalik yurituvchi subektlar va davlat 
idoralari manfaatlari uyg‘unligini ta’minlaydigan tarzda qurilishi kerak . 
O‘zbekistonda transport sanoatini rivojlantirish bo‘yicha klaster siyosati bir qator milliy 
strategiyalarda, Markaziy Osiyoning mintaqaviy darajadagi strategiyalarida, rivojlanish dasturlarida, 
xususan, 2040 yilgacha bo‘lgan davr uchun uzoq muddatli rivojlanish konsepsiyasida, 2035 yilgacha 
bo‘lgan davrda O‘zbekistonning transport strategiyasida aks ettirilishi kerak. Tranzit siyosati, 
O‘zbekiston Respublikasining klaster siyosatini (tranzit va transport-logistika salohiyatini 
rivojlantirish nuqtai nazaridan) amalga oshirish bo‘yicha uslubiy tavsiyalar ishlab chiqish maqsadga 
muvofiq. Klasterlar turlarini samarali rivojlantirish hozirgi zamon talablaridan hisoblanadi. 

Download 9,47 Mb.
1   ...   373   374   375   376   377   378   379   380   ...   447




Download 9,47 Mb.
Pdf ko'rish