135
chiqarishni yulga qo‘yish va buninguchun iqtisodiyotning ustivor soxalarini moliyalashtirish,
aholining me’yordagi turmush darajasini ta’minlash imkonini yaratadi; korxonalarning eskirgan
ishlab chiqarish quvvatlarini, moddiytexnik bazasini modernizatsiyalaydi
va texnik qayta
qurollantiradi va x.k. Mamlakatimizda asosan investisiya loyixalari, avvalo ustivor tarmoqlarga,
ya’ni neft sanoati, transport,
energetika, yer osti qazilma boyliklarini ishlab chiqarishga,
telekomunikatsiya tarmoqlariga, qishloq xo‘jaligi maxsulotlarini ishlab chiqarishga, va ularni keng
qayta ishlashga, rivojlantirishga qaratilishi lozim.
Mustaqil taraqqiyotimiz davrida transport sanoati mamlakatimiz iqtisodiyotining muhim
tarmoqlaridan biriga aylandi.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida jalb qilingan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy
investisiyalar xajmining o‘sishi korxonalarni texnik texnologik
qurollantirishga va ishlab
chiqarishning sifat va miqdor jihatdan o‘sishiga, mamlakatimiz eksport hajmining ko‘payishiga
hamda ish o‘rinlari bilan ta’minlashga yordam beradi Investisiyalar korxonalarni rivojlantirish,
mamlakatda iqtisodiy o‘sishni ta’minlashning bosh omillaridan biridir. Investisiyalar deganda
yangiishlab chiqarishlarni tashkil etish, ishlayotgan quvvatlarni saqlab turish va rivojlantirish, ishlab
chiqarishni texnik tayyorlash, foyda olish hamda (atrof-muhitni muhofaza qilish, ijtimoiy kabi)
boshqa yakuniy natijalarga erishish maqsadida turli dasturlar yoki alohida tadbirga (loyiha)larga
sarflanadigan mablag‘ tushuniladi.
Investisiyalar o‘z ichiga foyda (daromad) olish va ijtimoiy samaraga erishish maqsadida
tadbirkorlik va boshqa faoliyat turlariga sarflangan pul mablag‘lari, shuningdek,
maqsadli bank
omonatlari, paylar, aksiyalar, boshqa qimmatbaho qogozlar, texnologiyalar, mashina va uskunalar,
lisenziyalar (shu jumladan, tovar belgilari), kreditlar, har qanday boshqa mulk va mulk huquqlarini
hamda intelektual boyliklarni oladi. Demak, investisi tushunchasi «Investisiya faoliyati to‘g‘risida»gi
O‘zbekiston Respublikasi qonunida ta’rif berilganidek, iqtisodiy yoki boshqa faoliyat ob’yektiga sarf
qilinadigan moddiy va nomoddiy ne’matlar va ularni tasarruf qilish huquqini ifodalaydi. Moliyaviy
mohiyatiga ko‘ra, investisiyalar daromad olish maqsadida xo‘jalik faoliyatiga sarflanadigan barcha
turdagi aktiv (vosita)lardir. Iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra, investisiyalar — asosiy va aylanma kapitalni
yaratish,
kengaytirish
yoki
rekonstruksiya
qilish
va
qayta
qurollantirish
uchun qilinadigan xarajatlardir va bu esa o’z o’rnida muhim bir jarayondir.
