123
aholining samarali bandligini oshirishga erishishdan iborat.
Kasb-hunarga yo’naltirishning asosiy maqsadi – yosh avlodni ongli va
mustaqil ravishda kelgusi ta`lim yo’nalishini (akademik litsey yoki kasb – hunar
kolleji) tanlashiga yoki shaxsning
psixofiziologik xususiyatlari, qiziqishi,
qobiliyati, moyilliklari va jamiyatning kadrlarga bo’lgan ehtiyojidan kelib chiqqan
holda mehnat qilish sohasini tanlashga tayyorlashdan iborat.
Kasb-hunarga yo’naltirigp quyidagi ikki asosiy
vazifani hal qilishga
qaratilgan:
- mehnat imkoniyatlarini oqilona taqsimlash va foydalanish hisobiga
mamlakatning iqtisodiy salohiyatini mustahkamlash;
- shaxsni ijtimoiy va iqtisodiy himoyalash, chunki o’z qiziqishlari, moyillik va
imkoniyatlariga mos kelgan kasbni
tanlagan inson ham kasbiy, ham moddiy
jihatdan tezroq uni o’zlashtiradi va sezilarli natijalarga erishadi.
Kasb-hunarga yo’naltirish ishining pirovard natijasi
ijtimoiy- iqtisodiy omil
bo’lib, shaxsga ham, davlatga ham real foyda keltiradi.
Kasb-hunarga yo’naltirishda quyidagi tamoyillar asos qilib olingan:
- kasb-hunarga yo’naltirish xizmatlarining majmuaviy xarakterdaligi;
- iqtisodiy rivojlanish va mehnat bozorini o’rganish va prognoz qilish orqali
jamiyat va shaxs qiziqishlarini muvofiqlashtirish;
- shaxsni kasb-hunarga yo’naltirish va psixologik-pedagogik tashxis qilish
shakli, uslublari va vositalarining ilmiy asoslanganligi;
- O’zbekiston fuqarolarining va (lozim bo’lganda)
boshqa davlat
fuqarolarining o’qish, ish joyi, yoshi, jinsi, millati va diniy dunyoqarashidan qat`iy
nazar kasb-hunarga yo’naltirish xizmatlaridan foydalanishga teng huquqligi;
- kasb tanlash yoki almashtirish, ta`lim
turi va ishga joylashish
imkoniyatlariga nisbatan kasbiy va boshqa axborotlarning tushunarliligi;
- umumiy o’rta ta`lim maktab o’quvchilariga psixologik-pedagogik va
kasb-hunarga yo’naltirish xizmatlarini ko’rsatishning majburiyligi va bepulligi,
aholining boshqa guruhlariga davlat darajasida kafolatlangan
kasbiy tashxis va
maslahat berishning ixtieriyligi;
124
- kasbiy tanlov, tashhis va maslahat xulosalarining ob`ektivligi, maxfiyligi va
tavsiyaviy xarakterda ekanligi;
Kasb-hunarga yo’naltirish ishlarining asosiy ob`ekti:
umumiy o’rta ta`lim maktablarining 1 – 9 sinf o’quvchilari;
oliy o’quv yurtlari talabalari va o’rta maxsus, kasb – hunar ta`limi
muassasalarining o’quvchilari;
band bo’lmagan aholining turli guruhlari;
ishdan bo’shashi kutilayotganlar;
ish qobiliyati cheklangan shaxslar.
