45
§ 4. KASBGA YO’NALTIRISH ISHLARINING TIPLARI HAMDA
TASHKILIY SHAKLLARI
Hozirgi vaqtda har bir maktab va kasb-hunar kollejlarida o’quvchilarni kasbga
yo’naltirish bo’yicha xonalar va burchaklar tashkil qilingan. Bularning ishida
o’qituvchilar,
shifokorlar, turli kasbdagi mutaxassislar, kasb-hunar kollejlari,
jamoa xo’jaliklari, davlat korxonalari qatnashadilar.
Tumanlar va shaharlardagi kasbga yo’naltiruvchi
kabinetlar korxonalarda,
qurilishlarda, jamoa xo’jaliklarida kasb haqida maslahat beruvchi punktlarning
faoliyati metodik rahbarlikni amalga oshiradi, maslahatlar beradi va ma`lumot
sifatida ahborot ishlarini olib boradi.
Umumiy o’rta ta`lim maktablari 9-sinf bitiruvchilari
akademik litsey va
kasb-hunar kollejlarida ixtiyoriy majburiy ta`limni davom ettirishadi. Xuddi shu
jarayonda kasb-hunarga yo’naltirish tizimining ahamiyati ortadi. Agar
kasb-hunarga yo’naltirish ishlari samarali tashkil etilmagan bo’lsa, 9-sinf
bitiruvchilarining akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida soha yo’nalishlarini
tanlashlarida muammoli vaziyatlar vujudga keladi. Ular quyidagilardan iborat:
- ba`zi obro’li, zamonaviy kasblarga tanlov nihoyatda katta bo’ladi, ba`zi
kollejlarda o’quvchilar soni etarli bo’lmasligi mumkin;
46
- iqtisod, huquq bilan bog`liq soha yo’nalishidagi kollejlarga yoshlar
ko’proq qiziqadilar, noyob, fundamental fanlar o’qitiladigan soha yo’nalishlarida
esa oz sonli o’quvchilargina o’qishni xohlaydilar;
- o’quvchilarning o’zlari ham, ota-onalari ham ta`lim olishni akademik
litseyda
davom ettirishni istaydilar, ammo bilim, individual,
psixofiziologik
xususiyatlar hisobga olinmaydi va h.k.
YUqorida qayd etilgan muammoli vaziyatlar vujudga kelmasligi uchun
kasb-hunarga yo’naltirish ishlarini yaxshi yo’lga qo’yish zarur. Bunday holatda
turli kasb-hunarga yo’naltirish va psixologik-pedagogik
tashhis markazlari
xodimlari, maktab o’qituvchilari, psixologlar, kasb-hunar kollejlari rahbarlari va
o’qituvchilarning kasb-hunarga yo’naltirish sohasi bo’yicha
faoliyatlarini
uyg`unlashtirish hamda faollashtirish ehtiyoji vujudga keladi.
