58
talablarga mosligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida davlat metrologik xizmati
idorasi yoki bu ishga vakolatli boshqa idoralar (tashkilotlar)
tomonidan bajarila-
digan amallar majmui.
o‘lchash vositalarini birlamchi qiyoslash
o‘lchash vositasini ishlab chiqaril-
ganda yoki ta’mirlangandan keyin, shuninglek o‘lchash vositasini chet eldan to‘p-
to‘p qilib keltirishda, sotishda bajariladigan qiyoslash
o‘lchash vositalarini davriy qiyoslash
o‘lchash vositasini foydalanish
davrida ma’lum vaqt oraliqlarida qiyoslash. Davriy qiyoslash uchun qiyoslashlararo
vaqt oraliqlari u yoki bu o‘lchash vositasinig barqarorligiga
qarab qiyoslash
me’yoriy hujjatlarida belgilanadi va bir oydan bir necha yilgacha belgilanishi
mumkin.
qiyoslash laboratoriyasi
- o‘lchash vositalarini qiyoslash ni o‘ziga berilgan
huquqqa muvofiq bajaradigan metrologik xizmat idorasi.
o‘lchash vositalarini navbatdan tashqari qiyoslash
o‘lchash vositasini
navbatdagi davriy qiyoslash muddati kelmasdan oldin bajariladigan qiyoslash.
Navbatdan tashqari qiyoslash zaruriyati turli sabablar: o‘lchash
vositasining
metrologik xususiyatlari yomonlashgan yoki bunga gumon paydo bo‘lganda,
foydalanish sharoitlari buzilganda, qiyoslash tamg‘asi buzilganda va boshqa
kamchiliklar natijasida yuzaga keladi.
Boshlang‘ich etalonlarni davlat metrologik xizmati idoralari tomonidan
qiyoslash va (bu idoralar tomonidan qiyoslani-shi mumkin bo‘lmagan)
noyob
o‘lchash vositalarini qiyoslash ixtisoslik bo‘yicha davlat ilmiy metrologik markazlar
(DIMM) kuchi bilan amalga oshiriladi Davlat metrologik tekshiruvi va nazorati
bajarilishi lozim bo‘lgan o‘lchash vositalari qiyoslanadi. Qiyoslashda etalondan
foydalaniladi. Qiyoslash ishlari qiyoslash bo‘yicha me’yoriy hujjatlarda belgilangan
majburiy talablarga muvofiq bajariladi. Qiyoslashni maxsus o‘qitilgan, Davlat
metrologik xizmat idoralari tomonidan qiyoslovchilar sifatida attestatsiyalangan
mutaxassislar bajaradi. Qo‘llanishga yaroqli deb tan olingan o‘lchash
vositalarini
qiyoslash natijalari qiyoslanganlik to‘g‘risida guvohnoma berib, qiyoslanganlik
tamg‘asini bosib yoki qiyoslash bo‘yicha me’yoriy
59
hujjatlarda belgilangan boshqa usullar bilan rasmiylashtiriladi. Qiyoslashni
o‘tkazish huquqini berish mumkin bo‘lgan boshqa rasmiy
vakolatli idoralar sifatida
yuridik shaxslarning akkreditlangan metrologik xizmatlari qatnashadi. O‘lchash
vositalarini qiyoslash huquqini berish akkreditatsiyasi bunga vakolatli davlat
boshqaruv idorasi tomonidan o‘tkaziladi.
O‘lchash vositalarini kiyoslash ishlarini tashkillashtirishda javobgarlik
o‘lchash vositalarini ishlab chikaruvchi, ta’mirlovchi
va kiyoslash ishlarini olib
boruvchi korxona va tashkilot raxbarlariga yuklanadi.
O‘lchash vositalarini kiyoslashni me’yoriy xujjatga va O‘zstandart agentligi
tomonidan ko‘rsatilgan kiyoslash vositalari va metodiga yoki metodik
ko‘rsatmalariga muvofik tarzda olib borilishi kerak.
