|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 157
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
1. Nutqning fonetik tomonini shakllantirish.
2. Leksik va grammatik tasavvurlarni takomillashtirish.
3. Tovush - bo‘g‘inlarni tahlil qilish va sintez qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish,
savodxonlikka o‘rgatish.
Ushbu yondashuvning qulayligi shundaki, agar bola biron bir vazifani osonlikcha uddalasa,
unda ushbu mavzuni o‘rganish uchun soatlar sonini qisqartirish va murakkabroq vazifani bajarish
uchun vaqtni ko‘paytirish mumkin. Bolalar nutqini rivojlantirishdagi kamchiliklarga ko‘proq
e'tibor qaratilayotganligi sababli, korrektsion-logopedik mashg‘ulotlar davomiyligi kamayadi.
Alohida yordamga muxtoj maktab o‘quvchilarining aksariyatida idrok, diqqat, xotira,
tafakkur, motor va sensor funktsiyalarning rivojlanishida muammolar mavjud. O‘quvchilarni
qiziqtirish uchun nostandart yondashuvlar, individual dasturlar, innovatsion kompyuter
texnologiyalari kerak. Maktab logopedi o‘z faoliyatida quyidagi texnologiyalardan foydalanishi
mumkin.
Dialogli ta’lim - bu ta'lim jarayonida bolalar o‘z fikrlarini ifoda etishni, savollarga to‘g‘ri
tuzilgan jumlalar bilan javob berishni, shuningdek, mustaqil ravishda aniqlovchi savollarni
berishni o‘rganishiga yordam beradi.
Informatsion-kompyuterli ta’lim - kompyuter dasturlaridan foydalanish nutq terapiyasi
mashg‘ulotlariga qiziqishni oshirish, bolaning motivatsiyasini qo‘llab-quvvatlash, uni yangi
bilimlarni olishga qiziqtirish va uning atrofidagi jamiyatda o‘z o‘rnini topishga yordam beradi.
Logopunktga borayotgan bolalarda savodxonlikni normal rivojlanayotgan tengdoshlariga
qaraganda ancha qiyin o‘zlashtirishi sababli, logoped bunday bolalarda yozma nutqni
takomillashtirish istagini uyg‘otishi va saqlab turishi kerak. Masalan, har xil turdagi kompyuter
o‘quv o‘yinlaridan foydalanish bolaning nutqdagi qiyinchiliklariga hissiy munosabatini
o‘zgartirishga imkon beradi va matn muharrirlaridan foydalanish zerikarli takroriy ko‘chirish
muammosini, yo‘l qo‘yilgan xatolarni tez va izsiz bartaraf etish mumkin bo‘ladi. Klaviatura bilan
ishlashda bolalarda fazoviy mo‘ljal olish qobiliyati rivojlanadi va samarali ishlash uchun o‘quvchi
o‘qituvchining ko‘rsatmalarini diqqat bilan tinglashlari va bajarishlari kerak, bu esa eshitish
idrokini va xotirani rivojlantiradi. Natijada vazifani bajarish jarayonida o‘quvchilarda diqqatni
jamlash va taqsimlash funktsiyalari takomillashadi. Multimedia taqdimotlari mashg‘ulotga vizual
effekt beradi, motivatsion faollikni oshiradi, logoped va bola o‘rtasidagi to‘siqlarni bartaraf etadi.
Animatsiyalardan foydalanish korrektsion jarayonini qiziqarli va ifodali qiladi.
Alohida yordamga muxtoj o‘quvchilar nutqidagi kamchiliklarni samarali va vaqtni tejagan
holda bartaraf etish uchun quyidagi usullarda foydalanish maqsadga muvofiq:
1.
Vazifalarni bajarishda signal kartalaridan foydalanish (bular plyus yoki minus
belgilari tasvirlangan kartalar bo‘lishi mumkin; harflar tasvirlangan kartalar; turli rangdagi doirali
kartalar). O‘quvchilarning turli topshiriqlarni bajarish jarayonida istalgan mavzuni o‘rganishda
yoki ularning bajarilishining to‘g‘riligini baholashda kartalardan foydalanish mumkin. Ularning
qulayligi va samaradorligi shundan iboratki, har bir bolaning faoliyat natijasi darhol ko‘rinadi.
2.
Topshiriqni bajarishda, krossvord yechishda va hokazolarda doskadagi
qo‘shimchalardan (harf, so‘z) foydalanish. Bolalar ushbu turdagi topshiriqni bajarish jarayonida
(kartalarini doskaga yopishtirish uchun ular savolga to‘g‘ri javob berishlari yoki taklif qilingan
vazifani boshqalarga qaraganda yaxshiroq bajarishlari kerak) raqobat ularda korreksion-
rivojlantiruvchi jarayonga qiziqishni oshiradi.
3.
Xotira tugunchalari (mavzuni o‘rganishning asosiy g‘oyalarini, eslab qolish kerak
bo‘lgan xulosalarni yig‘ish, yozib olish va doskaga osib qo‘yish). Ushbu texnikadan mavzuni
o‘rganish oxirida mustahkamlash, umumlashtirish; materialni o‘rganish jarayonida vazifalarni
bajarishda yordam berish uchun foydalanish mumkin.
4.
Darsning ma'lum bir bosqichida materialni yumilgan ko‘zlar bilan idrok etish. Dars
davomida bolalarning hissiy holatini o‘zgartirish uchun, bolalarni tinchlantirish va faolliikni talab
qiluvchi mashg‘ulotlardan so‘ng (jismoniy tarbiya darsidan keyin), qiyin vazifani bajargandan
so‘ng foydalaniladi.
|
| |
