“PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2023, № 11
57
Metodikaning navbatdagi shkalasi insonlarga iltimos bilan murojaat qiluvchi vaziyatlar suhbatdoshga
ijobiy fikrlar bilan reaksiya qaytarish talab qiladigan vaziyatlar bilan (r=0,10; r≤0,05) ahamiyatli darajada
hamda suhbat vaziyati bilan (r=0,28; r≤0,01), empatiya namoyon bo‘lishini talab etuvchi vaziyatlar (r=0,12;
r≤0,01) bilan yuqori darajada aloqadorlikka ega ekanligi aniqlandi. Ta’kidlash joizki, jamoat xavfsizligi
bo‘linmalarida faoliyat olib boradigan bo‘lajak ofitserlar insonlar bilan to‘qnash kelganda talab qilish,
buyruq va ko‘rsatma berishlardan foydalanish bilan birga ayrim o‘rinlarda vaziyatga bog‘liq ravishda iltimos
bilan murojaat qilish vaziyatiga to‘qnash kelayotganligini ko‘rishimiz mumkin. Albatta bu insonlar o‘rtasida
muloqot ko‘lamini kengayib borayotganligi hamda samimiy xarakter kasb etayotganligidan dalolat beradi.
Jamoat xavfsizligini ta’minlash bo‘linmalari bo‘lajak ofitserlarida kommunikativ kompetentlikni
shakllanishi o‘zga insonlarda kechadigan ruhiy holatlarini qay daraja anglab yetishlari bilan belgilanadi. Bu
o‘z navbatida bo‘lajak ofitser shaxsida empativlik qobiliyatini shakllanganligini taqazo etadi. Shu o‘rinda
ta’kidlash joizki, empatiya- boshqa odamlarning psixik holatlarini tushunish va ularga hamdardlik qilish
qobiliyati sifatida talqin qilinadi. Ayniqsa, jamoat xavfsizligini ta’minlash bo‘linmalari bo‘lajak ofitserlarida
empatiya qobiliyatining shakllanishi qanday psixologik omillar bilan bog‘liqlikda rivojlanishini o‘rganish
muhim hisoblanadi. Tadqiqot natijalaridan ma’lum bo‘lishicha, bo‘lajak ofitserlarda empatiya namoyon
bo‘lishini talab etuvchi vaziyatlar suhbatdoshga ijobiy fikrlar bilan reaksiya qaytarishini talab qiladigan
vaziyatlar bilan (r=0,36; r≤0,01), insonlarga iltimos bilan murojaat qiluvchi vaziyatlar bilan (r=0,12;
r≤0,01), suhbat vaziyati bilan (r=0,13; r≤0,01) yuqori darajada ahamiyatli aloqadorlik mavjudligi aniqlandi.
Demak, o‘tkazilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, jamoat xavfsizligini ta’minlash bo‘limlari bo‘lajak
ofitserlarida kommunikativ kompetentlikni rivojlanishi ulardagi suhbatdoshining fikriga nisbatan ijobiy
munosabat bildira olishi, insonlar umuman aholining turli qatlamlariga nisbatan muomala, munosabatlar
negizida iltimos bilan murojaat qilish ko‘nikmalarini shakllanganligi, suhbat vaziyatini samarali o‘rnata
olishi, shuningdek, empativlik qobiliyatlari bilan bog‘liqligi aniqlandi. Ayniqsa, bo‘lajak ofitser shaxsida
muomala va muloqotchanlik qobiliyatlarini shakllanganligi ularda kommunikativ kompetentlikni
rivojlanishiga xizmat qiluvchi asosiy omil ekanligi isbotlab berildi.
