25
qolmay,
balki
bevosita
faollashtiradi
ham.
s-AMF
hujayralar
membranalarini va ularning organellalarining kalsiy o‘tkazuvchanligini
oshiradi. Hujayralar ichida labil va faol kalsiylar miqdori oshadi. Shu bilan
bir vaqtda s-AMF monovalent kationlarning
hujayra ichidagi balansini
o‘zgartirib, miokardning qo‘zg‘aluvchanligini oshirib, Na
+
-K
+
- ATFazani
ingibirlaydi. Shu sabab, simpatolitiklar bilan beta adrenoblakatorlar
Yu.G.larining kardiotonik ta’siriga miokardning tolerantligini oshiradi va
digitalis intoksikatsiyasining yuzaga kelish xavfini pasaytiradi. Bunda
beta-adrenoblakatorlar Yu.G.larining inotrop ta’sirini pasaytirmaydi. Aytib
o‘tilganlardan shu xulosaga kelish mumkinki,
beta adrenoblokatorlar
digitalis intoksikatsiyaning oldini olishda muhim rol uynaydi.
Ma’lumki, miokardda yallig‘lanish jarayonining bo‘lishi digitalis
intoksikatsiyasi yuzaga kelishida xatarli omil hisoblanadi. Bu gistamin va
serotonin - yallig‘lanish mediatorlari Yu.G.larining kardiotoksikligini
kuchaytirish xususiyati bilan bog‘liq. Shu sababli miokardning
yallig‘lanish jarayonida antigistamin va NYaQDVlar qo‘llash digitalis
intoksikatsiyaning oldini olishning navbatdagi usulidir. Bundan tashqari,
yallig‘lanish mediatorlari, shuningdek miokard
parchalanishida hosil
bo‘luvchi
to‘qima
antigenlari
hujayralar
membranasining
o‘tkazuvchanligini buzadi. Shu sabab, membrana stabillovchi ta’sirga ega
bo‘lgan antiaritmik dori vositalarni (lidokain, trimekain, difenin) qo‘llash
Yu.G.ning kardiotonik ta’siriga bo‘lgan organizm
tolerantligini ancha
oshiradi.
Gipokaliemiya va ayniksa gipokaliygistiya - shubxasiz digitalis
intoksikatsiyaning xatarli omili deb tan olingan. Chunki gipokaliygistiya
hujayralar membranalarining tinchlik potensialini pasaytiradi, ya’ni
Yu.G.larining
aritmogen
ta’sirini
rag‘banlantirib,
ularning
qo‘zg‘aluvchanligi bilan «ektopik tayergarligini» oshiradi. Shu sabab,
kaliy preparatlarini qo‘llash Yu.G.lariga bo‘lgan tolerantligini ancha
oshiradi, ammo bunda Yu.G.larining kardiotonik ta’sirini o‘zgartirib
qo‘ymaydi.
Digitalis intoksikatsiyasi xavfi miokard ishemiyasida, gipoksiyada,
atsidozda oshadi. Chunki miokard ishemiyasi Na
+
-K
+
nasos faolligini
pasaytirib qo‘yadi. Gipoksiya bilan atsidoz, shu jumladan, o‘pkaning o‘tkir
shishida rO
2
ning kamayishi Na
+-
K
+
nasosini pasaytirib qo‘yadi.
Digitalis intoksikatsiyasining farmakologik jihatdan oqilona oldini
olish, odatda, muayyan kasallikning patogenezini tahlil qilib ko‘rishdan
kelib chiqadigan digitalis intoksikatsiyasi xavfining aniq ravshan omilini
hisobga olish yo‘li bilan bajariladi. Masalan, o‘tkir miokard ishemiyasida
26
bir necha omillarning muttasil ta’sir etib turishi
tufayli bir necha kun
mobaynida strofantinga bo‘lgan sezgirlik oshib turadi. Chunonchi
okklyuziyaning dastlabki soatlarida adrenergik ta’sir tufayli koronar
arteriyalarning Yu.G.lariga sezgirligi oshib tursa, keyinchalik yallig‘lanish
mediatorlarining siqib chiqarilishi va ishemiyaga uchragan miokarddagi
elektrolitlarning so‘rilishi tufayli oshadi. Shunga ko‘ra o‘tkir miokard
ishemiyasida digitalis intoksikatsiyasini oldini olish uchun dastlab beta
adrenoblokatorlarni
qo‘llab,
keyin
antigistamin
va
membrana
stabilizatorlarini, ko‘proq vaqt o‘tkazib, kaliy preparatlarini qo‘llash ijobiy
natija beradi. Shunday qilib, Yu.G.lariga bo‘lgan tolerantlikning
o‘zgarishini dorilar bilan tartibga solib borish Yu.Glarining dozasini
kamaytirmasdan va shu bilan davolovchi ta’sirini ham pasaytirmay, ularni
keng doirada va xavf-xatarsiz qo‘llash imkonini beradi.
