Yurak glikozidlarining nojo‘ya ta’siri, uning oldini olish va davolash

25 
qolmay, 
balki 
bevosita 
faollashtiradi 
ham. 
s-AMF 
hujayralar 
membranalarini va ularning organellalarining kalsiy o‘tkazuvchanligini 
oshiradi. Hujayralar ichida labil va faol kalsiylar miqdori oshadi. Shu bilan 
bir vaqtda s-AMF monovalent kationlarning hujayra ichidagi balansini 
o‘zgartirib, miokardning qo‘zg‘aluvchanligini oshirib, Na
+
-K
+
- ATFazani 
ingibirlaydi. Shu sabab, simpatolitiklar bilan beta adrenoblakatorlar 
Yu.G.larining kardiotonik ta’siriga miokardning tolerantligini oshiradi va 
digitalis intoksikatsiyasining yuzaga kelish xavfini pasaytiradi. Bunda 
beta-adrenoblakatorlar Yu.G.larining inotrop ta’sirini pasaytirmaydi. Aytib 
o‘tilganlardan shu xulosaga kelish mumkinki, beta adrenoblokatorlar 
digitalis intoksikatsiyaning oldini olishda muhim rol uynaydi.
Ma’lumki, miokardda yallig‘lanish jarayonining bo‘lishi digitalis 
intoksikatsiyasi yuzaga kelishida xatarli omil hisoblanadi. Bu gistamin va 
serotonin - yallig‘lanish mediatorlari Yu.G.larining kardiotoksikligini 
kuchaytirish xususiyati bilan bog‘liq. Shu sababli miokardning 
yallig‘lanish jarayonida antigistamin va NYaQDVlar qo‘llash digitalis 
intoksikatsiyaning oldini olishning navbatdagi usulidir. Bundan tashqari, 
yallig‘lanish mediatorlari, shuningdek miokard parchalanishida hosil 
bo‘luvchi 
to‘qima 
antigenlari 
hujayralar 
membranasining 
o‘tkazuvchanligini buzadi. Shu sabab, membrana stabillovchi ta’sirga ega 
bo‘lgan antiaritmik dori vositalarni (lidokain, trimekain, difenin) qo‘llash 
Yu.G.ning kardiotonik ta’siriga bo‘lgan organizm tolerantligini ancha 
oshiradi. 
Gipokaliemiya va ayniksa gipokaliygistiya - shubxasiz digitalis 
intoksikatsiyaning xatarli omili deb tan olingan. Chunki gipokaliygistiya 
hujayralar membranalarining tinchlik potensialini pasaytiradi, ya’ni 
Yu.G.larining 
aritmogen 
ta’sirini 
rag‘banlantirib, 
ularning 
qo‘zg‘aluvchanligi bilan «ektopik tayergarligini» oshiradi. Shu sabab, 
kaliy preparatlarini qo‘llash Yu.G.lariga bo‘lgan tolerantligini ancha 
oshiradi, ammo bunda Yu.G.larining kardiotonik ta’sirini o‘zgartirib 
qo‘ymaydi. 
Digitalis intoksikatsiyasi xavfi miokard ishemiyasida, gipoksiyada, 
atsidozda oshadi. Chunki miokard ishemiyasi Na
+
-K
+ 
nasos faolligini 
pasaytirib qo‘yadi. Gipoksiya bilan atsidoz, shu jumladan, o‘pkaning o‘tkir 
shishida rO
2
ning kamayishi Na
+-
K
+
nasosini pasaytirib qo‘yadi. 
Digitalis intoksikatsiyasining farmakologik jihatdan oqilona oldini 
olish, odatda, muayyan kasallikning patogenezini tahlil qilib ko‘rishdan 
kelib chiqadigan digitalis intoksikatsiyasi xavfining aniq ravshan omilini 
hisobga olish yo‘li bilan bajariladi. Masalan, o‘tkir miokard ishemiyasida 

26 
bir necha omillarning muttasil ta’sir etib turishi tufayli bir necha kun 
mobaynida strofantinga bo‘lgan sezgirlik oshib turadi. Chunonchi 
okklyuziyaning dastlabki soatlarida adrenergik ta’sir tufayli koronar 
arteriyalarning Yu.G.lariga sezgirligi oshib tursa, keyinchalik yallig‘lanish 
mediatorlarining siqib chiqarilishi va ishemiyaga uchragan miokarddagi 
elektrolitlarning so‘rilishi tufayli oshadi. Shunga ko‘ra o‘tkir miokard 
ishemiyasida digitalis intoksikatsiyasini oldini olish uchun dastlab beta 
adrenoblokatorlarni 
qo‘llab, 
keyin 
antigistamin 
va 
membrana 
stabilizatorlarini, ko‘proq vaqt o‘tkazib, kaliy preparatlarini qo‘llash ijobiy 
natija beradi. Shunday qilib, Yu.G.lariga bo‘lgan tolerantlikning 
o‘zgarishini dorilar bilan tartibga solib borish Yu.Glarining dozasini 
kamaytirmasdan va shu bilan davolovchi ta’sirini ham pasaytirmay, ularni 
keng doirada va xavf-xatarsiz qo‘llash imkonini beradi. 

Download 1,51 Mb.