131
keyinchalik mutaxassislar uni faqat nostandart, o‗ziga xos yechimi bo‗lgan
vazifalarni muhokama qilgandagina qo‗llash mumkin, degan fikrni bildira
boshladilar. Birok to‗g‗ri tashkil etilgan breyshtormingning amaliy afzalliklari
ko‗p. Faqat bunda quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak:
1) jumlalar juda qisqa bo‗lishi kerak, ularning asoslanishi shart emas;
2) har qanday jumla yoki fikr tanqid qilinishi mumkin emas, ya‘ni fikrlar
tanqiddan xolidir;
3) mantiqiy fikrlardan ko‗ra, fantastik yoki qo‗qqisdan, tasodifan miyada
paydo bo‗lgan fikr muhimroq;
4) fikr yoki bildirilgan qisqa mulohaza qayd etiladi;
5) bildirilgan fikr yoki g‗oyalar u yoki bu ishtirokchiniki, deb ajratilmaydi,
ya‘ni ular - muallifsizdir;
6) fikr yoki yaxshi g‗oyalarni tanlash alohida «tanqidchilar» yoki
guruhnnig norasmiy liderlari tomonidan amalga oshiriladi.
Yuqoridagi ta‘kidlangan guruh katta bo‗lgan sharoitda bahs uyushtirishda
ham generator, ya‘ni fikrlarni birlamchi jamlovchilarlarga ushbu usulda ishlashga
imkon berish tajribada yaxshi natija beradi. Chunki o‗tkazilgan tekshiruvlar va
ko‗plab sinov mashg‗ulotlarining ko‗rsatishicha, aynan shu guruhda
breynshtorming usulining qo‗llanilishi turli-tuman va qarama-qarshi fikrlarning
bayon etilishiga sharoit yaratadi. Aks xolda muhim muammolar bo‗yicha
munozarani boshlash va unda fikrlar rang-barangligiga erishish juda qiyin
bo‗ladi. Bu usul ayniqsa, kattalar auditoriyasida juda yaxshi samara beradi.
Bahsda ishtirok etish va undan manfaatdorlik hissi har bir ishtirokchida
shakllanishi shart va bunda boshlovchi - o‗qituvchining roli katta. Amaliy
mashg‗ulotlarning bahs-munozara shaklida o‗tkazilishi bolalarga oldindan
aytilishi va ularning tayyorgarlik ko‗rishlari uchun savollar berilib qo‗yilishi
maqsadga muvofiqdir. Bahs ishtirokchilari hayajonlanmasliklari uchun
mashg‗ulot boshlanishidan avval ularning o‗zlarini erkin tutishlari uchun ayrim
