• Har qanday takrorlanuvchi harakatga tebran ma harakat deyi ladi. 2. 1 sekund davomidagi tebranishlar soniga
  • -MAVZU TOVUSH MANBALARI VA UNI QABUL QILGICHLAR




    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet115/134
    Sana28.06.2024
    Hajmi1,85 Mb.
    #266146
    1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   134
    Bog'liq
    6-sinf fizika uzb

    57-MAVZU
    TOVUSH MANBALARI VA UNI QABUL QILGICHLAR
    123-rasm.
    Tovush qanday hosil qilinishini o‘r-
    ganish uchun quyidagi tajribani o‘tka-
    zaylik (123-rasm). Chizg‘ichni olib, parta 
    chetiga uchini uzun qilib chiqargan 
    holda qo‘yaylik. Qolgan qismi 
    ni rasmda 
    ko‘rsatilganidek qo‘l bilan bosib ush-
    laylik. Uzun uchidan pastga bosib qo‘yib 
    yubor sak, chizg‘ich uchi tebrana boshla 
    ganini ko‘ramiz. Bunda tovush 
    chiqadimi? Chizg‘ich uchini parta ustiga surib tajribani takror 
    laymiz. 
    Bunda tovush eshitiladi. Chiz 
    g‘ichning tebranuvchi qismini kamaytirib 
    borilsa, tovush aniqroq eshitila bosh laydi.
    Demak, tovush chiqaruvchi barcha man 
    ba larda nimadir tebranar 
    ekan. Haqiqatan ham, radiokarnayni 124-rasmda ko‘rsatilga 
    nidek 


    157
    qo‘yib, ustiga kichik yengil po‘kak parchalarini yoki o‘yin 
    choq to‘p-
    pon chaning plastmassa shar 
    cha 
    – 
    o‘qlarini qo‘ysak, tovush chiqa-
    yotganda sharchalar sakrab turganligini ko‘ramiz.
    Nima sababdan uzun chizg‘ich tebranib turgan 
    da biz uning tovu-
    shini eshitmadik? Buni tushun tirish uchun tebranishni xarakterlaydigan 
    tushuncha va kattaliklarni kiritaylik.
    1.
     
    Har qanday takrorlanuvchi harakatga 
    tebran ma harakat
     
    deyi ladi.
    2. 
    1 sekund davomidagi tebranishlar soniga 
    tebranishlar chas-
    totasi
     deyiladi.
    Chastotani 

    harfi bilan belgilanadi. Agar jism 1 
    sekundda 1 marta tebransa, uning chastotasini 
    1 Gers (Hz)
    deb qabul 
    qilingan. 
    .
    Inson qulog‘i 16 Hz dan 20 
    000 Hz gacha bo‘lgan tovushlarni 
    eshita oladi. 16 Hz dan kichik tovushlarni
     

    Download 1,85 Mb.
    1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   134




    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -MAVZU TOVUSH MANBALARI VA UNI QABUL QILGICHLAR

    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish