• Yorug‘lik ta’sirida ishlaydigan jismlar yorug ‘ likni qabul qilgichlar deyi ladi.
  • -MAVZU YORUG‘LIKNING TABIIY VA SUN’IY MANBALARI




    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet96/134
    Sana28.06.2024
    Hajmi1,85 Mb.
    #266146
    1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   134
    Bog'liq
    6-sinf fizika uzb

    47-MAVZU
    YORUG‘LIKNING TABIIY VA SUN’IY MANBALARI
    O‘zlaridan yorug‘lik chiqaradigan jismlar
    yorug

    lik manbalari
     deb 
    ataladi.
    Masalan, Quyosh, yulduzlar, elektr lampochkasi, yonib 
    turgan sham, gulxan alangasi va h.k. Ayrim jismlar o‘zlaridan yorug‘lik 
    chiqarmasa-da, boshqa manbadan chiqib, o‘ziga tushgan yorug‘likni 
    qaytaradi. Masalan, Oy, ko‘zgular.
    Ayrim hasharotlar, baliqlar ham o‘zlaridan nur chiqaradi. Yorug‘lik 
    manba larini shartli ravishda ikki turga ajratish mumkin: 
    tabiiy
    va 
    sun’iy
    manbalar (102-rasm).


    133
    Quyosh, yulduzlar, chaqmoq, shimol yog‘dusi, yaltiroq qo‘n-
    g‘izlar, ayrim baliqlar, chirindilar yorug‘likning 
    tabiiy manbalariga
    kiradi. Inson aralashuvi bilan hosil qilinadigan yorug‘lik manbalariga 
    sun’iy manbalar
    deyiladi. Ularga elektr lampochkasi, gulxan alangasi, 
    kerosin lampasi, televizor ekrani, elektr va gaz payvandi, lyuminessent 
    lampalar, qizigan gazlar va h.k. lar kiradi.
    Yorug‘lik manbalaridan chiqadigan nur turli rangga ega bo‘ladi. 
    Jismlarning yorug‘lik chiqarishining asosiy sababi uning qizishidir. 
    Jism temperaturasining yuqori yoki past bo‘lishiga qarab, undan 
    chiqayotgan nur rangi ham o‘zgaradi. Masalan, elektr lampochkasidan 
    belgilangan tok o‘tmasa, u qizarib yonadi va xonani yaxshi yoritmaydi.
    Yorug‘likning 
    tabiiy manbalari
    Yorug‘likning 
    sun’iy 
    manbalari
    Yorug‘likni 
    qabul qilgichlar
    102-rasm.
    Yorug‘lik ta’sirida ishlaydigan jismlar
    yorug

    likni qabul qilgichlar
    deyi ladi.
    Inson ko‘zi shu vazifani bajaradi. Fotoplyonkalar, fotosurat
    videokamera, Quyosh batareyalari, pult bilan boshqariladigan televizor 
    va magnitofonlar shular jumlasidandir. O‘simliklarda Quyosh nurlari 
    ta’sirida murakkab jarayonlar boradi va Yerdagi hayot uchun muhim 
    bo‘lgan kislorod ajraladi va oqsillar, yog‘ hosil bo‘ladi.


    134
    1. Yorug‘likning yana qanday manbalarini bilasiz?
    2. Sovuq holda nur chiqaradigan manbalar bormi?
    3. Yorug‘lik ta’sirida ishlaydigan yana qanday qurilmalarni bilasiz?

    Download 1,85 Mb.
    1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   134




    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -MAVZU YORUG‘LIKNING TABIIY VA SUN’IY MANBALARI

    Download 1,85 Mb.
    Pdf ko'rish