27
Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turganidek, mikrokreditlar hajmi 1,9 trln.
so’mdan oshib, bu ko’rsatkich ham 2013 yilga nisbatan 1,4 barobar o’sgan.
2014 yilda tijorat banklari tomonidan ayollarning
tadbirkorlik faoliyatini
qo’llab-quvvatlashga yo’naltirilgan kreditlar miqdori 2013 yilga nisbatan 1,4
barobar oshgan va 960,2 mlrd. so’mdan ortiqni tashkil etgan.
Banklar
tomonidan
yoshlarni,
ayniqsa
kasb-hunar
kollejlari
bitiruvchilarini tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb qilish, ularning biznes
loyihalarini moliyaviy qo’llab-quvvatlashga ham jiddiy e’tibor markazida
bo’lgan.
3-rasm. Kasb-hunar kollejlari bitiruvchilariga ajratilgan kreditlar
(01.01.2015 y. holatiga ko'ra, mlrd.so'mda
1
Yuqodagi ma’lumotlardan ko’rinib turganidek, 2014 yilda kasb-hunar
kollejlari bitiruvchilariga 200,9 mlrd. so’m miqdorida kreditlar ajratilib, mazkur
ko’rsatkich ham 2013 yilga nisbatan qariyb 1,4 barobarga o’sgan.
1
www.cbu.uz
sayti ma’lumotlari asosida
0
50
100
150
200
250
2014 y.
2015 y.
140,1
200,9
Kasb-hunar kollejlari
bitiruvchilariga ajratilgan
kreditlar (01.01.2015 y.
holatiga ko'ra, mlrd.so'mda
28
4-rasm. Tijorat banklari tomonidan ajratilgan investitsion kreditlar
(01.01.2015 y. holatiga ko'ra trln.so'mda)
1
Yuqoridagi
ma’lumotlardan ko’rinib
turganidek,
mamlakatimiz
iqtisodiyotida banklarning investitsiya maqsadlariga ajratilgan investitsion
kreditlari miqdori ham 2013 yilga nisbatan 1,2 barobar ziyodga oshib, 2015
yilning 1 yanvar holatiga ko’ra, 8,5 trln. so’mni tashkil qilgan.
3. Kichik biznes sub’yektlarini mikrokreditlash. Moliyalashtirish
manbalaridan qat’i nazar (kreditlash bankning
imtiyozli kreditlashning
zaxiralangan mablag’lari hisobiga emas, o’z mablag’lari hisobiga bajarilayotgan
bo’lsa ham), mikrokreditlashning foiz stavkalari Markaziy bank qayta
moliyalashtirish stavkalaridan oshmasligi kerak. Xususiy sektor korxonalari
uchun mikrokreditlashning yana bir afzalligi shundaki,
bunda ushbu shakldagi
kreditlarning 50 foizgacha mablag’lari naqd pul hisobida berilishi mumkin.
Boshqa tomondan, hatto boshqa mamlakatlarda mikromoliyalashtirishdan
1
www.cbu.uz
sayti ma’lumotlari asosida
6,4
6,6
6,8
7
7,2
7,4
7,6
7,8
8
8,2
8,4
8,6
2014 y.
2015 y.
7,2
8,5
Tijorat banklari
tomonidan ajratilgan
investitsion kreditlar
(01.01.2015 y. holatiga
ko'ra trln.so'mda)
29
foydalanishning klassik yo’nalishi mavjud bo’lsa ham, mikrokreditlardan savdo
faoliyatini moliyalashtirish uchun foydalanib bo’lmaydi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kichik
biznes va xususiy
tadbirkorlik sub’yektlariga kredit berishni ko’paytirishga oid qo’shimcha chora-
tadbirlar to’g’risida” 2011 yil 11 martdagi PQ-1501-sonli Qarori, “Kichik biznes
va xususiy tadbirkorlikni yanada rivojlantirish uchun qulay ishbilarmonlik
muhitini shakllantirishga doir qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida” 2011 yil
24 avgustdagi PF-4354-sonli Farmoni va boshqa bir qator me’yoriy-huquqiy
hujjatlarga muvofiq kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’yektlari uchun
turli imtiyoz va qulayliklar berildi, imtiyozli kreditlash tizimi soddalashtirildi.
Xususan:
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’yektlarining
kreditlar ajratish
haqidagi arizalarini ko’rib chiqish muddati uch bank ish kunidan oshmaydigan
muddat qilib belgilandi;
- tijorat banklariga kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’yektlariga
kredit berishda kreditning umumiy summasida qarz oluvchining garov
ta’minotini rasmiylashtirish bilan bog’liq xarajatlarni hisobga olish huquqi
berildi;
- kichik biznes sub’yektlaridan tijorat banklarida milliy valyutada
hisobvaraq ochganlik uchun to’lov undirish bekor qilindi;
- imtiyozli kreditlash hajmini kengaytirishni rag’batlantirish
maqsadida
tijorat banklarining Imtiyozli kredit berish maxsus jamg’armasi mablag’lari
hisobidan kreditlar berishdan oladigan daromadlari 2016 yilning 1 yanvariga
qadar foyda solig’idan ozod qilindi.
Davlat dasturi doirasida tijorat banklarining barcha filiallarida
“Tadbirkorlar xonasi” tashkil etildi, banklarning muntazam yangilab turiladigan
veb-sayt va portallari orqali kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’yektlariga
axborot xizmati ko’rsatish tizimi kengaytirildi.
30
Yaratilgan sharoit va imtiyozlar natijasida tijorat banklari tomonidan
mazkur soha vakillariga ko’rsatilayotgan xizmatlar ko’lami
kengayib, sifati
oshib bormoqda.
Shu o'rinda bitiruv oldi malakaviy amaliyot ob'yekti bo'lgan "ASIA
GLOBAL ALIIANCE" mas'uliyati cheklangan jamiyatining moliyaviy
natijalari tahlili bilan tanishib chiqsak (1-jadval).
1-jadval
