|
III.3 Python dasturi orqali mavzuni tushintrish
|
| bet | 8/10 | | Sana | 26.12.2023 | | Hajmi | 1,49 Mb. | | #128542 |
Bog'liq Ibragimov Quvonchbek (2) Topshiriq 2.1. (4), Media 9- mavzu (1), Лаборатория намуна, CAD- CAM- va CAE- tizimlari bilan ishlash., Kompyuter grafikasi va uning turlari, 7-Amaliy, Haydovchilar va piyodalarning majburyatlari, 1-2-3-4 ta chorak 25 ta j b-n 11 SINF TEST, Basqarıw wazıypaların anıqlaw (2), Boshlang’ich ta’lim metodikasi-azkurs.org, word, О\'zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmasiIII.3 Python dasturi orqali mavzuni tushintrish
Yuqorida keltirilgan ma’lumotlardan foydalangan holda endi Sodda shaklli jismlar inersiya momentlarini hisoblashga doir bir necha misollarni Python dasturi orqali ko‘ramiz.
Masalalarni dastur orqali ishlanish yo‘liga keladigan bo‘lsak. U quyidagicha
Avvalo dasturga hisoblamoqchi bo‘lgan narsamizni nomini yozamiz va dastur orqali kerakli kodlarni yozgan holatda hisoblashlarni amalga oshirib boraveramiz.
Har safar hisoblashlarni amalga oshirmasdan oldin dasturga kirib olganimizda har bir ishni bajarishdan oldin birinchi qatorga sarlavha sifatida # belgisini qoyib keyin hisoblamoqchi bo‘lgan narsamizni nomini yozamiz. Misol uchun slindirning yuzini hisoblamoqchi bo‘lsak #cylinder yani: (slindr)
Shundan keyin esa biz hisoblashlarni python dasturi orqali qaysi paket yordamida bajarishimizni yozamiz. Misol uchun: matplotlib.pyplot biz ko‘pchilik hollarda bu paketdan foydalanamiz.
Hisoblanadigan narsa nomi va qaysi paketdan foydalanishimiz aniq bo‘lgandan keyin endi biz masalaning shartida berilgan ifodalarni belgilanishini va son qiymatlarini kiritamiz.
Va qiymatlarni kiritib bo‘lgach formulani yozib olamiz.
Eng oxirida esa formulalar yozlgandan keyin print deb yozib izlanayotgan kattalikni topamiz. Print ni bosish orqali bu topilgan qiymat bizning ishchi stolimizga chiqariladi yani ko‘rinadi.
Hammasi shu bilan tugamaydi dasturning imkoniyatlari yana bor endi biz hisoblab topgan natijamizni. Uni hosil qilgan ifodalar bilan bog’langan holdagi grafiklarini, topilgan jismning chizmasi(shakli)ni ham ko‘rishimiz, bundan tashqari uni hosil qilgan ifodalarning qiymatlarini o‘zgartrgan holda grafikni shaklini, jism shaklini qanday tartibda o‘zgarishi va qanday bo‘lib qolishini ham aniqlashimiz mumkin.
Endi asa python dasturi orqali masalalar yechishdan namunalarni ko‘rib chiqsak:
1-misol. Massasi m va radiusi R bo‘lgan yupqa devorli doiraviy silindrning o‘qiga nisbatan inersiya momentini J ni toping.
1 0-rаsm Yechish: Silindrni fikrаn judа ko‘p sonli umumiy o‘qli yupqа silindrlаrgа bo‘lаmiz. Аytаylik ulаrdаn birortаsining rаdiusi r, devorining qаlinligi esа dr<dJc = r2 dm = r2 2 rHDdr
bo‘lаdi. Bu yerda H - silindr bаlаndligi; D - uning zichligi. Yaxlit silindrning inersiya momentini uning hаmmа kichik elementlаri inersiya momentlаrini yig’ib, ya’ni ifodаni
10-rаsm r bo‘yichа 0 dаn R gаchа integrаllаb topаmiz:
(4.18)
Formula orqali hisoblanadi.
Bunda:
M=25 kg R=10 M
Top.kerak-? J=?
Biz bu hisoblashlarni oson bo‘lishi uchun Python dasturida amalga oshiramiz.
Nafat bu masaladagi ifodalar balki undan bir necha barobar ko‘p va qiyin bo‘lgan katta xonali sonlardan tuzilgan ifodalarni ham hisoblasak bo‘ladi.
Endi biz ushbu masalani dastur orqali ishlanish yo‘liga keladigan bo‘lsak.
Har safar hisoblashlarni amalga oshirmasdan oldin dasturga kirib olganimizda har bir ishni bajarishdan oldin birinchi qatorga sarlavha sifatida # belgisini qoyib keyin hisoblamoqchi bo‘lgan narsamizni nomini yozamiz. Shundan keyin esa biz hisoblashlarni python dasturi orqali qaysi paket yordamida bajarishimizni yozamiz. Misol uchun: matplotlib.pyplot biz ko‘pchilik hollarda bu paketdan foydalanamiz.
Demak dastur orqali masalani yechish ketma-ketligi tartibi:
#momenr of inertia about the axis of a cylinder of very small thickness yani(yupqa devorli doiraviy silindrning o‘qiga nisbatan inersiya momenti)
import math
import matplotlib.pyplot as plt
R = float(input('R = ' ))
R = 10
M = float(input('M = '))
M = 25
J = M*R**2
print('A=', round(J,))
A= 2500
11-rasm.hisoblashlarni dasturda ko‘rinishi
Yana shuni ham qo‘shimcha qilib aytib o‘tishimiz mumkinki biz yuqoridagi ifadadagi son qiymatlarni bir nechta va undan ham ko‘proq o‘n yigirmatalab nol bo‘lgan ifodalarni ham ko‘paytrib bo‘lib,kvadratga ko‘tarishga qodirmiz.
Endi esa mavzuyimizga ta’luqli yana masalar ishlasak. Va bu jarayonda dasturdan qanday foydalanilishi haqida to‘xtalib o‘tsak.
Endi biz biroz qiyinroq yani kattaroq sonlardan hisoblashlarni bajaramiz.
|
| |
