Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

250 
Endi 
kelinglar, 
qanday 
qilib 
mobil 
uzelning 
korrespondentga 
deytagrammalarni jo’natishini muhokama qilamiz. Aslida hammasi oddiy, sababi 
mobil uzel korrespondentga deytagrammalarni to’g’ridan-to’g’ri marshrutlashi 
mumkin (o’zining shaxsiy doimiy manzilini jo’natuvchining manzili sifatida va 
korrespondentning manzilini oluvchining manzili sifatida). Mobil uzel 
korrespondent manzilini bilganligi uchun, uy agenti orqali deytagrammalarni 
orqaga marshrutlashning zaruriyati yo’q. Bu ham 19.4-rasmda aks ettirilgan.
19.4-rasm. Inkapsulyatsiya va dekapsulatsiya 
Kelinglar, mobillikni saqlash uchun zarur bo’lgan tarmoq darajasining 
funksionalligini sanab o’tgan holda to’g’ri bo’lmagan marshrutlash haqidagi 
suhbatimizga yakun yasaymiz. 

Mobil uzel – begona tarmoq agenti aloqa protokoli. Mobil uzel begona 
tarmoqqa ulanganida uning agenti tomonidan ro’yxatdan o’tkaziladi. Xuddi 
shuningdek, mobil uzel begona tarmoqdan chiqib ketganida uning 
ro’yxatdan o’tkazilishi bekor qilinadi. 

Begona tarmoq agenti – uy agenti ro’yxatdan uzatish protokoli. Begona 
tarmoq agenti mobil uzelning uzatish uchun manzilini uy agentida 
ro’yxatdan o’tkazishni amalga oshiradi. Mobil uzel tarmoqdan chiqib 

251 
ketayotganida begona tarmoq agenti uy agentida ro’yxatdan o’tkazishni 
ochiqchasiga bekor qilishi shart emas, sababi mobil uzelni yangi tarmoqda 
ro’yxatdan o’tkazishda yangi uzatish uchun manzilni ro’yxatdan 
o’tkazishning o’zi bu vazifani bajaradi. 

Uy agenti tomonidan deytagrammani inkapsulyatsiya qilish protokoli. 
Korrespondentning boshlang’ich deytagrammasi bilan birga mobil uzelning 
uzatish uchun manziliga jo’natilayotgan deytgrammasini inkapsulyatsiya 
qilish va qayta marshrutlash. 

Begona agent tomonidan deytagrammani dekapsulyatsiya qilish protokoli. 
Korrespondentning 
boshlang’ich 
deytagrammasini 
inkapsulyatsiya 
qilinganidan chiqarib olish va chiqarib olingan deytagrammani mobil uzelga 
qayta marshrutlash. 
Oldingi muhokama, mobil uzel o’rnatilgan ulanishlarni bir tarmoqdan 
boshqa tarmoqqa ko’chirilganida saqlab qolish uchun zarur bo’lgan barcha 
elementlar – begona tarmoq agentlari, uy agenti va to’g’ri bo’lmagan qayta 
marshrutlash kabilar to’g’risida tasavvurga ega bo’lish imkonini beradi. Yuqorida 
aytilgan elementlarning birgalikda qo’llanilishiga misol tariqasida faraz qilamizki, 
mobil uzel A begona tarmoqqa ulangan, uzel tomonidan olingan uzatish uchun 
manzilning uy agentida ro’yxatdan o’tkazilishi amalga oshirilgan, va kelib 
tushayotgan deytagrammalar uy tarmog’i agenti orqali to’g’ri bo’lmagan 
marshrutlashga duchor bo’lmoqda. Endi mobil uzel B begona tarmoqqa ko’chib 
o’tadi va unda ushbu tarmoq agenti tomonidan ro’yxatdan o’tadi, bunda begona 
tarmoq agenti uy tarmog’i agentiga uzel tomonidan olingan uzatish uchun manzilni 
(SOA) xabar qiladi. Shu vaqtdan boshlab, uy agenti olinayotgan deytagrammalarni 
B begona tarmoqqa qayta yo’naltiradi. Korrespondent nuqtai nazaridan mobillik 
shaffof, yoki ko’rinmas bo’ladi, sababi deytagrammalar boshqa tarmoqqa 
ko’chirilishidan oldin ham, keyin ham aynan bitta uy agenti tomonidan 
marshrutlashga duchor bo’ladi. Uy agenti nuqtai nazaridan deytagrammalar oqimi 
to’xtovsiz bo’ladi: boshida kiruvchi deytagrammalar A begona tarmoqqa qayta 

252 
yo’naltirilayotgan edi, uzatish uchnu manzil o’zgarganidan keyin – B begona 
tarmoqqa qayta yo’naltirila boshladi. Lekin mobil uzel nuqtai nazaridan bir 
tarmoqdan boshqa tarmoqqa ko’chganda deytagrammalar oqimi to’xtovsiz bo’lib 
qoladimi? Sababi mobil uzelning A tarmoqdan uzilishi (shu paytdan boshlab u A 
tarmoq bo’yicha deytgrammalarni ololmaydi) va B tarmoqqa ulanishi (mobil uzel 
tomonidan uy agentida yangi SOA ning ro’yxatdan o’tish vaqti) o’rtasidagi vaqt 
bo’lagi katta emas, deytagrammalarning katta bo’lmagan qismi yo’qotiladi xolos. 3 
bobdan eslang, sidirg’a (boshidan oxirigacha) ulanishlarning muammolaridan biri 
bo’lib, tarmoqning ortiqcha yuklanishi sababli deytagrammalar katta miqdorining 
yo’qotilishi hisoblanadi. Shunday qilib, mobil uzelning bir tarmoqdan boshqasiga 
ko’chganida bir nechta deytagrammalarning tasodifan yo’qotilishi hech ham fojiali 
oqibatlarga olib kelmaydi. Agarda yo’qotishlarsiz ulanish zarur bo’lsa, 
ma’lumotlar yo’qotilishining sababi tarmoqning ortiqcha yuklanishimi yoki 
foydalanuvchining mobilliligimi bundan qat’iy nazar, ma’lumotlar yaxlitligi yuqori 
daraja mexanizmlari yordamida tiklanadi.

Download 11,41 Mb.