19.3.2. GSM tarmog’ida “handover” jarayoni
Estafetali uzatish jarayoni mobil stansiya bitta stansiyadan o’chirib chiqib
ketib, boshqasiga ulanganda yuz beradi. 19.6-rasmda ko’rsatilgani kabi, abonentni
chaqiruv avvaliga (uzatishdan avval) bitta bazaviy stansiya orqali (biz uni «eski»
stansiya deb ataymiz) marshrutlashtiriladi, uzatishdan keyin esa marshrutlashtirish
boshqa stansiya orqali (biz uni «yangi» stansiya deb ataymiz) amalga oshiriladi.
E’tibor bering, bitta bazaviy stansiya abonentini boshqa stansiyaga uzatish jarayoni
nafaqat axborotni qabul qilish va uzatish jarayonini yangi bazaviy stansiyaga
o’tkazishdan, balki unga joriy ulanishlarni marshrutlashtirish ham o’tkazilishidan
iborat bo’ladi. Keling, avval eski va yangi bazaviy stansiyalarga bitta MAKM
markazi xizmat ko’rsatadi, va qayta marshrutlash uning o’zida amalga oshiriladi,
deb faraz qilamiz.
Uzatish jarayoni yuzaga kelishi uchun bir nechta sabab mavud bo’ladi, shu
jumladan: (1) agar joriy bazaviy stansiya va mobil moslama orasidagi signalning
darajasi shunchalik pasayganki, o’rnatilgan chaqiruv uzilish xavfi ostida qoldi, va
(2) agar uyali aloqaning uyasiga ko’p sonli chaqiruvlarga ishlov berish natijasida
o’ta ko’p yuklanish tushgan bo’lsa. O’ta ko’p yuklanishning ta’siri abonentlik
mobil stansiyalarini kamroq yuklanish bo’lgan qo’shni uyalarga uzatish yordamida
kamaytirilishi mumkin.
258
19.6-rasm. Bitta MAKM xizmat ko’rsatadigan, ikkita bazaviy
stansiyalar orasida estafetali uzatish algoritmi
Bazaviy stansiya bilan muvofiqlashgan bo’lib, mobil moslama vaqti-vaqti
bilan joriy bazaviy stansiyadan signal-mayakning kuchini, hamda qo’shni bazaviy
stansiyalardan eshitilib turgan signal-mayaklarning kuchini o’lchab turadi.
O’lchovlarning natijalari joriy bazaviy stansiyaga soniyada bir marta yoki ikki
marta uzatilib turadi. GSM tarmoqlarida uzatish jarayoni eski bazaviy stansiya
tomonidan, olingan o’lchov natijalariga qarab, yaqin oradagi uyali aloqa
uyalarining yuklanishiga qarab, va boshqa omillarga bog’liq holda boshlab
beriladi. GSM standarti bazaviy stansiyalar tomonidan abonentni uzatish amalga
oshirilishi kerakmi, degan holatni aniqlash uchun ishlatiladigan biror-bir muayan
algoritmlarni aniqlab bermaydi.
19.7-rasmda, agar bazaviy stansiya har holda mobil abonentni o’tkazishni
amalga oshirishga qaror qilsa, bu holatdagi algoritmning qadamlari ko’rsatilgan:
1. Eski bazaviy stansiya (BS) tashrif buyurgan tarmoqning kommutatsiya
markaziga uzatish amaliyoti boshlanganligi haqida xabar beradi, hamda abonent
o’tkaziladigan bazaviy stansiya (yoki, imkoi bo’lsa, BS larning to’plami) haqidagi
axborotni yuboradi.
259
2. Tashrif buyurgan tarmoqning MAKM markazi yangi BS ga yo’l
o’rnatilishini boshlab beradi, bunda qayta yuborilgan chaqiruvni tutib turish uchun
zarur bo’lgan resurslarni ajratadi va yangi BS ni uzatish amaliyoti boshlanishi
haqida xabardor etadi.
3. Yangi bazaviy stansiya mobil moslama bilan qo’llash uchun radiokanalni
ajratadi va uni faollashtiradi.
4. Yangi bazaviy stansiya MAKM va eski BS ga, MAKM-yangi BS yo’li
muvaffaqiyatli o’rnatilganligi va mobil tarmoqning uzeli bo’lg’usi uzatish haqida
xabardor etilishi lozimligi haqida xabar beradi. Yangi BS mobil tarmoqning
uzeliga yangi BS ga ulanish uchun zarur bo’lgan barcha axborotni taqdim etadi.
5. Mobil tarmoqning uzeli qayta ulanish lozimligi haqidagi axborotni oladi.
Shu paytgacha mobil tarmoqning uzeli tarmoq tomonidan abonentni o’tkazishni
amalga oshirish uchun amalga oshirilgan ishlar haqida (jumladan yangi BS ga
kanalning ajratilishi va tashrif buyurgan tarmoqning MAKM markazidan yangi BS
ga yo’lning ajratilishi haqida) to’liq va umuman xabarsiz bo’lganligiga e’tibor
bering.
6. Mobil tarmoqning uzeli va yangi BS ushbu yangi BS bilan aloqa kanalini
to’liq faollashtirish uchun bir yoki bir nechta xabarni almashadi.
7. Mobil tarmoqning uzeli yangi BS ga uzatish amallari muvaffaqiyatli
yakunlangani haqidagi axborot bo’lgan xabarni yuboradi, u keyinchalik tashrif
buyurgan tarmoqning MAKM markaziga qayta yuboriladi. Keyin tashrif buyurgan
tarmoqning MAKM markazi o’rnatilgan chaqiruvni mobil tarmoqning uzeliga
yangi BS orqali qayta yo’naltiradi.
8. Eski BS ga qaratilgan yo’lda ajratilgan resurslar bo’shatiladi.
260
19.7-rasm.Yagona MAKM xizmat ko’rsatadigan, bazaviy
stansiyalar orasida estafetali uzatish protseduralarining qadamlari
Uzatish jarayonini ta’riflashimizni quyidagi muhokama bilan yakunlaymiz,
bunda mobil tarmoqning uzeli eski bazaviy stansiyaning MAKM markazidan farqli
MAKM markazi bilan bog’langan bazaviy stansiyaga ulanganda, hamda, shunday
kommutatsiyalararo uzatish bir martadan ortiqroq amalga oshirilganda nimalar yuz
berishini ko’rib chiqamiz. 6.32-rasmda ko’rsatilgani kabi, GSM standartida
uzelning MAKM markazi tushunchasi belgilanadi. Uzelning MAKM markazi deb
mobil tarmoqning uzeli chaqiruvni birlamchi o’rnatishda tashrif buyuradigan
kommutatsiya markazi deyiladi, shunday qilib, uzelning MAKM markazi chaqiruv
yakunlanishi paytigacha o’zgarmas bo’lib qoladi. Butun chaqiruv mobaynida va
amalga oshirilgan kommutatsiyalararo o’tkazishlarning sonidan qat’iy nazar,
chaqiruvni marshrutlashtirish uy MAKM markazidan uzelning MAKM markaziga,
keyin esa abonent hozirgi paytda ulangan tashrif buyurgan tarmoqning MKAM
markazida amalga oshiriladi. Mobil abonent bitta MAKM ning qoplash zonasidan
boshqa MAKM markazining qoplash zonasiga o’tganda, o’rnatilgan chaqiruv
uzelning MAKM markazidan yangi bazaviy stansiyaga xizmat ko’rsatadigan
yangshi markazga qayta yo’naltiriladi. Shunday qilib, korrespondent va mobil
261
tarmoq uzeli orasidagi yo’lda joylashgan kommutatsiya markazlarining maksimal
mumkin bo’lgan soni uchta markazga teng (uy, tarmoq uzeli va tashrif buyurgan
tarmoqning MAKM markazlari). 19.8-rasmda mobil abonent tashrif buyurgan
MAKM markazlari orasidagi chaqiruvning marshrutlashtirishi tasvirlangan.
19.8-rasm. Uzelli MKMorqali qayta yo’naltirish
Tarmoq uzel MAKM dan joriy MAKM gacha bitta sakrashga xizmat
ko’rsatishga muqobil yondashuv ham bor, u abonent tashrif buyurgan barcha
MAKM larni bir zanjirga bog’lashdan iborat, bunda eski MAKM markazi har gal
abonent joriy MAKM ning javobgarligi zonasidan chiqib ketganda o’rnatilgan
chaqiruvni yangi MAKM ga o’tkazadi. Aslida bunday zanjirli bog’lash IS-41 uyali
aloqa tarmoqlarida yuz berishi mumkin, bunda shuningdek uzelli va joriy MAKM
lar orasida joylashgan barcha MAKM larni olib tashlash imkonini beradigan,
qo’shimcha soddalashtirish qadami nazarda tutiladi.
GSM tarmoqlaridagi mobillikni boshqarish xaqidagi bizning gapimizni, bu
funksiyani GSM va Mobil-IP standartlardagi tarmoqlarda taqqoslab yakunlaymiz.
262
19.1-jadvalda keltirilgan taqqoslash, uyali tarmoqlar va IP tarmoqlar orasidagi bir
qator fundamental farqlar mavjudligiga qaramasdan, ularda mobillikni
boshqarishda katta sondagi o’xshash funksional elementlar va umumiy
yondashuvlar mavjudligi ko’rsatilgan.
19.1-jadval
Mobil IP va GSM dagi mobillik o’rtasida o’xshashliklar
GSM standartidagi
tarmoq elementlari
GSM elementlariga sharh
Mobil IP standartidagi
tarmoq elementlari
Uy tizimi
Mobil foydalanuvchiningdoimiy
abonent raqami mavjud bo’lgan
tarmoq
Uy tarmog’i
Mobil tarmoqning
shlyuzli
kommutatsiya
markazi, yoki
soddacha uy
MAKM. O’z
abonentla-rini
qayldash (HLR)
Uy MAKM: mobil
foydalanuvchining marshrutlangan
manzilini olish imkonini
beradigan, kontakt nuqtasi.
HLR: uy tizimidagi abonent doimiy
raqami, shaxsiy axborot,
abonentning joriy joylashgan joyi
va obuna xaqidagi axborot
bo’yicha ma’lumotlar bazasi
Uy agenti
Qatnashuvchi tizim
Abonent uy tarmog’idan farqli
xolda, abonent xozirgi vaqtda
ulangan tarmoq
Qatnashuvchi tarmoq
Mobil tarmoqning
qatnashish
Qatnashuvchi MAKM: MAKM
bilan assosatsiyalangan sotalarda
263
kommutatsiya
markazi. Roumingli
abonentlarni
qayldash (VLR)
joylashgan mobil uzellarda kirish
va chiqish chaqiruvlarni
o’rnatishga javob beradi.
VLR: har bir abonentni
roumingdagi obunasi xaqidagi
axborot mavjudligini qatnashuvchi
tizimdagi ma’lumotlar bazasiga
vaqtincha yozilishi
Roumingdagi mobil
stansiya raqami
(MSRN), yoki
soddacha rouming-
dagi raqam
Mobil uzelga ham,
korrespondentga ham
ko’rinmaydigan, chaqiruvni
o’rnatish uchun zarur bo’lgan, uy
va qatnashuvchi MAKM orasidagi
tarmoq segmentining
marshrutlanadigan mazili
Uzatish uchun manzil
|
