Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Download 11,41 Mb. Pdf ko'rish
bet	52/209
Sana	25.12.2023
Hajmi	11,41 Mb.
	#128215

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 209

Bog'liq
Internet tarmoqlari va xizmatlari (1)

10-bob. Paketli xabarlarni uzatish prinsiplari, Marshrutlashning asosiy
turlari

10.1. Marshrutizatsiya asosiy tamoyillari

Marshrutlash so'zining umumiy tushunchasi bu birlashgan tarmoq
orqali manbadan belgilangan nuqtagacha axborotning borishi tushuniladi.
Bunda yo'l davomida hech bo'lmasa bitta tugun uchraydi. Marshrutlash o'z
ichiga ikkita asosiy komponentni oladi: marshrutlashning optimal traktlarini
aniqlash va birlashgan tarmoq orqali axborot guruxlarini (oddiy aytganda
paketlarni) olib borishi. Marshrutlash algoritmini ishlab chiqarishda bitta yoki
bir nechta maqsadlar ko'zda tutiladi:
1. Optimallik.
2. Oddiylik va past foydasiz xarajatlar.
3. Yashovchanlik va stabillik.
Optimallik ishlab chiqarishning eng umumiy maqsadi bo'lib hisoblanadi. U
marshrutlash algoritmining eng yaxshi yo'nalishini tanlash qobiliyatini tavsiflaydi.
Eng yaxshi yo'nalish hisoblash davrida ishlatiladigan ko'rsatkichlar va bu
ko'rsatkichlarning ―vazni‖ ga bog‘liq, masalan, marshrutlash algoritmi
ma'lum to'xtalish bilan bir necha uzatishlarni mumkin edi, lekin xisoblash
vaqtida to'xtalish ―vazni‖ - juda katta deb baholanishi mumkin. Oddiylik va past
foydasiz xabarlar.
Marshrutlash algoritmlarini ishlatish boriga oddiy qilib ishlab
chiqarishga xarakat qilinadi, ya'ni u o'z funksional imkoniyatlarini dasturli
ta'minotni va ishlatish koeffitsientini minimal xarajatlar bilan samarali

107
ta'minlashi kerak. Samaradorlik ayniqsa marshrutlash algoritmini amalga
oshiruvchi dastur kompyuterda yoki fizik resurslari cheklangan tug unlarda
ishlashi kerak bo'lgan holda juda muxim bo'ladi.Marshrutlash algoritmlari
yashovchanlikka ega bo'lishi kerak. Boshqacha qilib aytganda ular kutilmagan
sharoitlarda ya'ni apparatlar buzilganda, yuqori yuklanish xolatlarida va
noto'g‘ri foydalanishlarda aniq vazifalarni bajarishlari kerak.
Marshrutlash algoritmlarida ko'p har xil ko'rsatkichlar ishlatiladi.
Murakkab marshrutlash algoritmlari yo'nalish tanlaganlarda ko'pgina
ko'rsatkichlarga asoslanishi mumkin va ularni kombinatsiyalab, natijada bitta
alohida (gibrid) ko'rsatkichini olishi mumkin. Pastda marshrutlash algoritmi
ishlatiladigan ko'rsatkichlar keltirilgan:
1.
Yo'nalish uzunligi.
2.
Ishonchlilik.
3.
To'xtalish.
4.
O'tkazish yo'lining kengligi.
5.
Yuklanish.
6.
Aloqa tan-narxi.
Ushbu ko'rsatkichlarni to'laroq ko'rib chiqamiz. Yo'nalish uzunligi
marshrutlashning umumiy ko'rsatkichi xisoblanadi. Marshrutlashning ayrim
protokollari tarmoq adminstratorlariga tarmoqning har bir kanaliga o'z xolli
narx tayinlashga imkon beradi. Bu xolda, traktning uzunligi bo'lib, xisobga olingan
xar bir kanal bilan bog‘liq, xarajat mablag‘i hisoblanadi. Marshrutlashning
boshqa protokollari ―uzatishlar soni‖ ni aniqlaydilar, ya'ni birlashgan tarmoqlar
uskunalari (marshrutizatorga o'xshagan) orqali manbadan to tayinlanish nuqtasi
orasidagi yo'lda paket bajarishi kerak bo'lgan, o'tishlar sonini tavsiflovchi
ko'rsatkich
hisoblanadi.

108
Marshrutlash algoritmida ishonchlilik deganda tarmoqning xar bir
kanalidagi ishonchlilik kiradi. Tarmoqning ayrim kanallari boshqalariga nisbatan
ko'proq rad etishi. Bir xil kanaldagi rad etish (otkaz)larni, boshqalariga nisbatan
tezroq bartaraf etish mumkin. Ishonchlilik baxosi belgilanganda, ishonchlilikning
xar qanday omili hisobga olinishi mumkin. Tarmoq kanallarining
ishonchlilikni baxolash odatda tarmoqadminstratori belgilaydi.
Marshrut bu jo‘natuvchidan oluvchiga yo‘lda yotadigan tugunlar ketma-
ketligi hisoblanadi. Marshrulashtirish masalasi quyidai ikki vazifalarni o‘z ichiga
oladi:
1. Marshrutni aniqlash;
2. Tanlangan marshrut haqida tarmoqni ogohlantirish.

Download 11,41 Mb.

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 209

Download 11,41 Mb.

Pdf ko'rish