146
13.3-rasm. gaia.cs.umass.edIP-adresni qabul qilishda rekursiv so‘rovlar.
So‘rov davomiyligi, xost IP-adresni
qabul qilish uchun zarur, bir vaqtda
rekursiv va iterativ so‘rovlarni o‘z ichiga olishi mumkin. Misol tariqasida 13.5-
rasmda birlashtirilgan zanjirlar keltirilgan. Ya’ni, ildizli serverlar so‘rovlar sonini
deyarli qayta ishlov berishga majburdirlar.
148
13.5-rasm. Rekursiv va iterativli so‘rovlar zanjiri.
13.4. DNS yozib olish va DNS-xabarlari
Server nomlarida DNS ma’lumotlar bazasida
yozib olingan rusurslar
saqlanadi (Resource Records, RR), ular xost nomlarini IP-adreslar bilan bog‘laydi.
Biz ushbu bo‘limda DNS-so‘rov va DNS-javob tushunchasini uchratamiz.
So‘rov va javob DNS protokolidan foydalanib o‘zidan yagona ikki xabar turini
taqdim etadi. Bu xabarlar formati 13.6-rasmda yozib keltirilgan tuzilishga to‘g‘ri
keladi.
149
13.6-rasm.DNS-xabarlar formati.
Birinchi 12 baytda sarlavha seksiyasi tuzilgan,
ular bir qancha
maydonlardan tashkil topgan. Birinchi maydon o‘zi bilan 16 razryadli sonlarni,
so‘rovlarni identifitsiyalashni taqdim etadi. So‘rov identifikator javoblar
xabarlarida nusxalanadi, mijozlarda so‘rovlar bilan javobni
solishtirishga imkon
beradi.
Bayroqlar maydoni bir razryadli «so‘rov/javob», so‘rov xabarlari (0) bilan
yoki javobi (1) bilan paydo bo‘lishini aniqlashni o‘z ichiga oladi. Javob xabarlari
bir razryadli nufuzli (vakillangan) DNS lar uchun o‘rnatiladi, agar server nomi
nufuzli DNS uchun so‘ralayotgan nom hisoblanganda. Bir razryadli bayroq asosan
rekursiv holatda o‘rnatiladi. Agar server nomi rekursiv mexanizm so‘roviga ega
bo‘lsa, bir razryadli bayroq javob xabarlarda rekursiv bo‘lganda o‘rnatiladi.
Shuningdek, sarlavhada to‘rt seksiya uchun «turlar» ma’lumoti tarkib topgan.
• Savollar seksiyasi so‘rov to‘g‘risida ma’lumotlarni
va nomlar maydonini,
so‘ralayotgan xost nomi ko‘rsatilgan va maydon turi, javob tarkibini aniqlash,
masalan xost manzili (A tur ) yoki pochta server nomini o‘z ichiga oladi.
150
Javoblar seksiyasi javobli xabarlarda qatnashadi va talab qilinayotgan
yozib olishlar resursini saqlaydi. Sababi, xost nomlarini bir qancha IP-adreslar
bilan solishtirish mumkin (masalan,web-serverlarning takrorlanishi natijasida),
javoblar seksiyasi shuningdek, bir qancha yozib olishlarni o‘z ichiga oladi.
Nufuzli seksiya boshqa nufuzli serverlar to‘g‘risida yozib olishlarni o‘z
ichiga oladi.
Qo‘shimcha seksiya «foydali» yozib olishlarni o‘z ichiga oladi.
Misol
uchun, javoblar maydonida yozib olish bo‘lishi mumkin.
