Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

169 
Lоkаl аdrеsning uzunligi Ethernet prоtоkоli uchun 6 bаytgа tеng. IP аdrеs 
uzunligi esа 4 bаyt. Оpеrаtsiyalаr mаydоnidа ARP so‘rоvlаri uchun 1 vа RARP 
prоtоkоli uchun 2 qiymаt ko‘rsаtilаdi. ARP so‘rоvini jo‘nаtuvchi elеmеnt 
qidirilаyotgаn lоkаl аdrеs mаydоnidаn tаshqаri bаrchа mаydоnni to‘ldirаdi. 
Qidirilаyotgаn lоkаl аdrеs mаydоni o‘zining IP аdrеsini tаnigаn elеmеnt оrqаli 
to‘ldirаdi. 
 
15.5. IGMP protokoli 
 
RFC 2236 ning 2-versiyasida belgilangan IGMP protokoli (Internet Group 
Management Protocol – guruhlarni boshqarish tarmoqlararo protokoli) xost va u 
bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ulangan marshrutizator o‘rtasida ishlaydi (bu 
marshrutizatorni kirish deytagrammasi yo‘lidagi birinchi marshrutizator yoki 
chiqish deytagrammasi yo‘lidagi oxirgi marshrutizator deb qarash mumkin). 15.5-
rasmda uchta guruhli marshrutizator tasvirlangan, ularning har biri lokal interfeys 
orqali bir juft xostlar bilan ulangan. Ushbu misolda lokal interfeys lokal tarmoq 
bilan bog‘langan va qoida bo‘yicha lokal tarmoqning bir necha xosti u yoki bu 
jo‘natma guruhi a’zosi hisoblanadi.
IGMP protokoli xostga u bilan ulangan marshrutizatorga axborotlashtirish 
vositasini taqdim etadi, unga ko‘ra xostda ishlayotgan ilova jo‘natmaning muayyan 
guruhga qo‘shilishni hohlaydi. IGMP protokolining xost va u bilan ulangan 
marshrutizator bilan amal qilish sohasining cheklanganligini hisobga olsak, 
Internetda guruhli marshrutizatorlarni (qo‘shilgan marshrutizatorlarni ham hisobga 
olgan holda) muvofiqlashtirish uchun o‘z-o‘zidan ravshanki, boshqa protokollar 
kerak. Guruhli marshrutizatorlarni muvofiqlashtirish masalasini PIM, DVMRP va 
MOSPF turidagi tarmoq sathi guruhli marshrutlash protokollari hal etadi. Shunday 
qilib, Internetda tarmoq sathidagi guruhli jo‘natma ikkita bir-birini to‘ldiruvchi 
tashkil etuvchidan – IGMP protokoli va guruhli marshrutlash protokollaridan 
iborat bo‘ladi. 

170 
15.5-rasm. Tarmoq sathida guruhli jo‘natmaning ikki tashkil etuvchisi: 
IGMP protokoli va guruhli marshrutlash protokollari. 
Garchi IGMP protokolini “guruhlarga a’zolik protokoli” deb atalsa ham bu 
termin kishini chalg‘itishi mumkin, chunki xost va u bilan ulangan marshrutizator
o‘rtasida amal qiladi. O‘z nomiga qaramasdan IGMP protokoli jo‘natma guruhiga 
kiruvchi barcha xostlarda ishlamaydi. Amalda jo‘natma guruhlariga a’zolikni 
boshqaruvchi va guruhning barcha Internet xostlarida ishlovchi tarmoq sathi 
protokoli mavjud emas. Masalan, xostga guruhga qo‘shilgan barcha boshqa xostlar 
identifikatorlarini aniqlash imkonini beradigan tarmoq sathi protokoli mavjud 
emas. 
IGMP protokolining 2-versiyasi (RFC2236) da faqat 15.2-jadvalda 
keltirilgan 
3 
turdagi 
xabarlardan 
foydalaniladi. 
Umumiy 
xabarlar 
membership_query (a’zolik haqidagi so‘rovnoma) marshrutizator tomonidan 
uning interfeysiga ulangan barcha xostlarga (masalan lokal tarmoqning barcha 
xostlariga) jo‘natiladi ushbu interfeys xostlari a’zo bo‘lgan barcha jo‘natma 
guruhlarini tanishi uchun). Maxsus xabar membership_query yordamida 
marshrutizator, shuningdek, uning biror interfeysiga ulangan u yoki bu xost 
jo‘natmalarning muayyan guruhiga tushdimi – shuni aniqlashi mumkin. Bu maxsus 

171 
so‘rovnoma o‘zi uchun maxsus ajratilgan maydonga joylashtirilgan guruh 
manzilini o‘z ichiga oladi. 
Membership_query xabariga IGMP-xabar bilan javob beradi. Xost, 
shuningdek, 
ilova 
jo‘natma 
guruhiga 
birinchi 
marta 
qo‘shilganida 
marshrutizatordan membership_query xabarini kutmasdan membership_report 
xabarlarini 
generatsiyalashi 
mumkin. 
Membership_report 
xabarlarini 
marshrutizatorlar va marshrutizatorning o‘sha interfeysiga ulangan barcha xostlar 
(masalan, lokal tarmoq holida) oladilar. Har bir membership_report xabari javob 
beruvchi xost kirgan guruhning guruhli manzilini o‘z ichiga oladi. 
15.2-jadval. IGMP2 protokolining xabarlar turi 

Download 11,41 Mb.