|
Korpus lingvistikasi book · October 022 citation reads 1,207 authorBog'liq AbjalovaM.KorpLing.Uslubiyqollanma (1)Manzura Abjalova
~ 50 ~
diaxron va sinxron aspektda o‘rganish, nutqiy kompetensiyani
rivojlantirish, soʻz boyligini oshirish, gap modellarini shakllantirishda
oʻta muhim ish quroli hisoblanadi. Ta’limiy korpusning yaratishi esa ona
tilini va uni xorijiy til sifatida oʻrganilishida benazir texnologik oʻquv
quroli hisoblanadi. Shu bois oʻzbek tilining ta’limiy korpusi “Oʻzbek tili
Milliy korpusini yaratish konsepsiyasi”ning ilk yirik bosqichi
hisoblanadi.
Ta’limiy korpus integrallashgan veb-dastur tarzda shakllantirilib,
foydalanuvchilarga faoliyatlarini samarali amalga oshirish uchun o‘quv
yurtining taqsimlangan axborot tizimiga murojaat qilish va ulardan
foydalanish imkonini beradi.
O‘zbek tili ta’limiy korpusi tuzilishi va imkoniyatlari.
Mazkur
korpus korpus interfeysi (1), qidiruv tizimi (2) va lugʻatlar rukni (3)dan
iborat. “Lugʻatlar” ruknida izohli lugʻat, omonim, sinonim, paronim va
antonim soʻzlar lugʻatlari leksikografik resurs sifatida joylangan. O‘zbek
tili ta’limiy korpusi saytining birinchi sahifasida korpus va uning
tuzuvchilari haqida asosiy maʼlumot, o‘ng tomondagi menyuda istalgan
sahifaga o‘tish imkoniyati mavjud.
Korpus bo‘yicha qidiruv foydalanuvchiga quyidagilarni aniqlash
imkonini beradi:
1)
muayyan so‘zning barcha shakllarini misollar massivi bilan
aniqlash;
1-rasm. “kitob” soʻzi qatnashgan misollar massivi
2)
misollarning manbasini aniqlash;
KORPUS LINGVISTIKASI
Manzura Abjalova
~ 51 ~
2-rasm. “hayot”
soʻzi ishtirok etgan abzats va uning manbasi nomi
3)
manba haqida ma’lumot olish; Masalan:
3-rasm. 5-sinf “Vatan tuygʻusi” adabiyotiga berilgan metalingvistik
ma’lumotlar
4)
so‘zning izohi bilan tanishish;
5) soʻzning morfologik tahlili, boʻgʻinlarga ajralishini oʻrganish va
uning talaffuzini tinglab bilish;
6) qidiruvga berilgan so‘z bilan uning o‘ng va chap tomonidan
birikish imkoniyatiga ega so‘zlar ro‘yxatini olish (N-gramma
texnologiyasi);
7) so‘zning foydalanish chastotasi yoki statistikasini bilish;
8)so‘zning shakl va ma’no munosabatlarini aniqlash (omonim,
paronim, antonim, sinonim shakllari)
|
| |
